4 (804)

. Pierścień z igłami pomiarowymi jesl wykonany 5 Oznaczanie stałości objętości    z-e sprężystej taśmy blaszanej ze stopu micdziowo-

'    -cynkowego i powinien mieć wymiary zgodne

z przedstawionymi na rysunku 2a). Sprężystość pier-5-1 Aparatura    ścienią powinna być tak duża, aby, jak to przedsta

wiono na rysunku 2c, pod wpływem masy 300 g

S.1.1 Pierścień Lt Chaleliera    umocowanej na jednej z igieł, końce igieł rozsunęły

się do (!7,5 ±2,5) imu bez trwałego odkształcenia.

Do pierścienia należy para płaskich szklanych płytek, z których każda powinna mieć większą powierzchnię niż pierścień Le Chaleliera. Płytka nakrywająca powinna ważyć co najmniej 75 g. Stosując lżejszą płytkę można ją także dodatkowo obciążyć, aby spełnić wymaganie.

5.1.2    Łaźnia wodna z urządzeniem grzewczym, w której można przechowywać pierścienie Le Chaleliera pod wodą i w ciągu (30 ±5) min ogrzać od temperatury (20 ±2)°C do temperatury wrzenia wody.

5.1.3    Komora klimatyzacyjna o dostatecznej wielkości, w której można utrzymywać temperaturę (20 ±1)°C i wilgotność względną powietrza co najmniej 98%.

5.2 Wykonanie oznaczania

Badanie przeprowadza się równocześnie na dwóch płytkach, wykonanych z tego samego zaczynu cementowego.

W tym celu przygotować zaczyn cementowy o konsystencji normowej. Lekko naoliwiony pierścień Le Chateliera ustawić na lekko naoliwionej płytce i niezwłocznie ręcznie napełnić, bez nadmiernego zagęszczania lub wstrząsania, a w przypadku konieczności wyrównać za pomocą narzędzia o prostej krawędzi. W czasie napełniania zapobiega się otwarciu pierścienia przez lekki nacisk palcami, albo przez zawiązanie odpowiednią gumową opaską.

Pierścień przykryć lekko naoliwioną płytką szklaną. Jeśli jest to konieczne, płytka szklana powinna być obciążona dodatkową masą. Następnie pierścień umieścić niezwłocznie w komorze klimatyzacyjnej i przechowywać przez (24 ±0,5) h w temperaturze (20 ±1)°C i wilgotności względnej powietrza co najmniej 98%.

UWAGA 1: Przykryty z obu stron płytkami szklanymi pierścień można alternatywnie przechowywać przez (24 +0,5) h również w kąpieli wodnej w (20 ±1)°C, przy założeniu, że kąpiel wodna prowadzi do takich samych wyników badań. Jeśli jest to konieczne, płytkę przykrywającą należy obciążyć dodatkowa masa.

Po (24 ±0,5) h zmierzyć odległość A między końcami igieł z dokładnością do 0,5 mm. Następnie pierścień ogrzewać w łaźni wodnej przez (30 ±5) min do temperatury wrzenia wody. Łaźnia wodna powinna utrzymywać tę temperaturę przez 3 h ±5 min.

UWAGA 2'. Można skrócić czas gotowania, jeśli stwierdzi się, że po krótszym czasie gotowania rozszerzalność jesl taka sama, jak po 3 h.

Po gotowaniu można zmierzyć odległość B między końcami igieł z dokładnością do 0,5 mm.

Na zakończenie pierścień należy ochłodzić do temperatury (20 ±2)°C. Następnie zmierzyć odległość C między końcami igieł z dokładnością do 0,5 mm.

Dla każdej badanej próbki odległości A i C zapisać w sprawozdaniu z badania i obliczyć różnicę C — A. Średnią arytmetyczną zmierzonych różnic C — A obliczyć z dokładnością do 0,5 mm.

5.3    Obliczanie wyniku

Celem badania stałości objętości jest ocena możliwości niebezpieczeństwa późniejszego rozszerzenia się stwardniałego cementu, które może być wywołane przez hydratację wolnego tlenku wapnia l/lub wolnego tlenku magnezu. Do. tego celu służy średnia zmierzonych różnic C — A, którą należy podać w sprawozdaniu z badań.

UWAGA: W celu skrócenia czasu badań można również zastosować różnicę pomiarów B — A, jeśli stwiei-dzi się, że wybrane warunki badań nie wywołują znaczących różnic między wartościami pomiarowymi B i C.

5.4    Powtórzenie badania

W przypadku, gdy świeży cement nie spełnia wymagania pod względem stałości objętości, może on być po odleżeniu ponownie zbadany. W tym celu cement pozostawia się w warstwie grubości 7 cm przez 7 dni na powietrzu,*w temperaturze (20 ±2)°C i wilgotności względnej powietrza co najmniej 65%. Następnie

Ofimp.nt nnnnwnip    fi#*    n n

os			-=— 2
			±==—2

a) Pierścień Le Chatelier