page0132

128

i jej natężenie zawisło w wielkiej mierze od położenia pierścienia. Czas obiegu około osi oznaczono przy pomocy zdjęć spe-ktrograficznych na 10^h14^m6⁶; rok zaś Saturna wynosi 29 lat 166 dni naszych, wskutek czego na każdą jego porę roku wypada przeszło 7 lat naszych¹). Jego gęstość— 013 (w porówn. z ziemią) lub— 0’64 (w porówn. z wodą), zatem jego masa jest za-ledwo dwa razy większa od masy takiejże kuli z korka, a to wskazuje, że jego masa nie przybrała ani formy stałej, ani ciekłej, lecz jestto stan podobny do skupienia cząstek wody w chmurach.

Co do pierścienia jego mniemano dawniej, że jest on jednolity; w r. 1895 wykazał Keeler na podstawie danych spe-ktrograficznych, że pierścień ma formacyę meteorytową²). Dotąd odkryto 10 księżyców Saturna; 1° Mimas (^⁷ 1789), 2°, En-celadus (²¥⁸ 1789), 3° Tetys (marzec 1684), 4° Dione (marzec 1684), 5° Rhea (ff 1672), 6° Tytan 1672), 7° Hyperion (y⁵ 1848), 8° Japetus (paźdz. 1671), 9° Phoebe (sierpień 1898)³, 10° Tremis (y® 1904 przez Pickeringa).

Herschel starszy odkrył Cp 1781 w znaku Bliźniąt nieznaną mu przedtem gwiazdę, i ku czci króla nazw^Tał ją: Geor-gium Sidus (The Georgian). Wkrótce atoli przekonano się, że nie była to ani kometa, ani gwiazda stała, tylko planeta, któremu Bodę nadał nazwę: Uranusa. Ekscentryczność orbity Uranusa jest zadziwiająco mała, bo = 0046; nachylenie do ekliptyki 0°46'; za to jego rok wynosi naszych 84 lat; średnia odległość od słońca = 2900 X 10⁶ kim.; swą objętością przewyższa 87 razy bryłę ziemi; światła i ciepła odbiera 390 razy mniej, aniżeli ziemia. Jest on jednak bogatszy w liczbę księżyców, których dotychczas 4 odkryto; posiadają one wszystkie ruch wsteczny, a ich orbity są niemal prostopadłe do ekliptyki. Uranus, widziany gołem okiem, przedstawia się jako gwiazda IV-tej wielkości; widziany zapomocą silnych szkieł, przedstawia się on jako gwiazda o świetle zielonawem; powierzchnia jego nie wykazuje żadnych zaćmień ni plam, wskutek czego nie dało się

‘) Por. Newcomb-Engelinann dz. w. prz., str. 395. ^a) Por. Keeler: Astrophys. Journal, May to June 1895; Pohle dz. w. prz., str. 367.

³) Newcomb-Engelmann dz. w. prz., str. 404.

http://rcin.org.pl