50 51 (27)

50 • Argos umoczoną w naparze z Colchicum. Jazon, zdobywszy złote runo, wraz z Medeą i jej braciszkiem —>Apsyrtosem udali się na statek. W Kolchidzie zauważono ucieczkę Medei i rozpoczęto pościg. Żeby go opóźnić, córka Aje-tesa poćwiartowała ciało Apsyrtosa i wrzuciła je do morza (według innej wersji opowieści, Apsyrtosa zabili Medea i Jazon). Kiedy to zauważono, zajęto się pogrzebem, a uciekinierzy zyskali na czasie. A. dzięki temu dopłynęli do Jolkos, gdzie Jazon zasiadł na tronie (według innej wersji mitu nie zdobył władzy i zginął jako wygnaniec). • Poeta Apollonios z -» Rodos (III w. p.n.e.) w swym eposie Argonautikś opisuje słynną wyprawę po złote runo. Grecki geograf Strabon (I w. p.n.e./l n.e.) wyjawia tajemnicę złotego runa. Ludzie mieszkający nad rzeką Fasis (w Kolchidzie - Gruzja, okolice rzeki Rioni, wpadającej do Morza Czarnego) wyławiali z rzeki drobiny złota niesione z piaskiem. Zanurzali w rzece skórę barana, a złoto zatrzymywało się na wełnie. Ten bardzo stary mit miał wiele wersji różniących się w szczegółach. Motyw złotego runa często podejmowano w literaturze, tak starożytnej, jak i nowożytnej. W formie opowieści opisał przygody R. Gra-ves, wybitny pisarz angielski (Ztote Runo, 1944). Motywy z tego mitu zachowały się na starożytnych malowidłach wazowych, reliefach. W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się miedzioryt Historia Jazona i Medei, pochodzący z kolekcji Rehdigerana z Wrocławia. Patrz także Admet, Ajson, Amfiaraos, Amykos, Argos, Chiron, Erginos, Fineus, Frontis, Glauke, Glaukos, Hera, Hylas, Hypsipyle, Idas, Ifitos, Kalais i Zetes, Kalchas, Ke-feus, Kirke, Kreteus, Linkeus, Mopsos, Nestor, Peleus, Polifem, Talos, Telamon, Toas.

Argos', (łac. Argus),¹ olbrzym o stu oczach, który z rozkazu -> Hery pilnował zamienionej w jałówkę pięknej -»nimfy ->lo, kochanki -»Zeusa. Zazdrosna małżonka Zeusa zamknęła ją w swojej świątyni. Najwyższy bóg na Olimpie, kiedy dowiedział się o tym, rozkazał —» Hermesowi ją uwolnić. Posłaniec bogów uśpił wszystkowidzącego strażnika monotonną pieśnią (według innej wersji: opowiadając mu niekończące się opowieści), po czym odciął mu głowę i wyprowadził lo ze świątyni. Hera nadal ścigała lo, pozostającą ciągle białą jałówką. Zesłała na nią dokuczliwego bąka. lo musiała uciekać przez lądy, morza, aż zawędrowała do Egiptu i dopiero tam, na usilne prośby kochanki, Zeus wrócił jej dawną postać. O wiernym słudze Hera nie zapomniała; sto oczu strażnika Argosa prze-

A/gos pilnujący lo żenioną w krowę

Argos • 51

niosła na barwny ogon pawia, ptaka jej poświęconego. ² A. to również imię króla Miletu oraz boskiego konia, który służył m.in. -> Adrastosowi i -»Herkulesowi. O oku czujnym, które uważnie wszystkiemu się przygląda, tak że nic nie ujdzie jego uwagi, mówimy „argusowe oko". • Obraz RP. Rubensa Merkury i Argus (1635-1638) można oglądać w drezdeńskiej Gemaidegalerie. Drugi obraz tego artysty o tym samym tytule (1636-1638) jest w Mu-seo del Prado w Madrycie.³ Imię A. nosił także syn Zeusa i —» Niobe oraz budowniczy okrętu -» Argo, którym płynęli —> Argonauci, a także ⁴syn Friksosa iChalkiope z —> Kolchidy biorący udział w wyprawie Argonautów. A. to także ⁵ pies Odyseusza, który poznał swego pana po 20 latach; z radości padł. Patrz także Echidna.

Argos", jedno z najstarszych miast greckich w Argolidzie (stolica Argolidy) na Peloponezie, leżące u stóp gór Laris-sa, w którym w V w. p.n.e. zbudowano świątynię -> Hery (-> Herajon). Słynęło również z warsztatów rzeźbiarskich (Vl/V w. p.n.e.). W mitologii greckiej występuje kilka miast o tej nazwie. Najsłynniejsze z nich założył bóg rzeki Ina-chos, pan Argolidy, jeszcze przed pojawieniem się tu ludzi (według innej tradycji jego syn -»Foroneus bądź też jego wnuk -»Argos). Ten królewski ród został pozbawiony tronu przez -» Danaosa. Z czasem królestwo podzielono na dwa kraje: Mykeny rządzone przez -»Atreu-sa i jego syna -»Agamemnona oraz A. pod rządami —> Orestesa. Po podbiciu Peloponezu przez -> Dorów A.