51 (318)

O. ł *U-łorad.    VI S/>tLu-SŁiK*Aiy Irctl.l, Mbłyła Mpo&an*. Wwwmwa 2tt»T

lSSN*fo‘fCM)l-l»(M4 C ty W PWN 2irt?

ROZDZIAŁ 4 Wnnm-i i zasady polityki tpolec/nej 73

Wartości w polityce

Polityka społeczna jest tcź, w drugim znaczeniu tego słowa, działaniem publicznym prowadzącym od pomysłu do czynu. Skąd czerpie się tc pomysły? W imię czego, dlac/cgo i po co stara się przekształcać rzeczywistość? To przede wszystkim wartości pełnią funkcję drogowskazu - rak w życiu osobistym, |ak i publicznym. Zanim ustawimy drogowskaz dla polityki, musimy /diagnozować stan dróg, zbadać, czy są one przejezdne, i ocenić, czy wytyczają kierunki rozwoju dobre dla ludzkości.

Przystępując do badań sranowiących wstęp do obmyślania polityki społecznej, powinniśmy wiedzieć, jakie naczelne wartości należy w niej uwzględnić; jak je porządkować, oceniać, uzgadniać, opcracjonalizować w tworzonym programie. Gdy zrekonstruujemy wybrany system wartości, możemy w sposób przemyślany nadawać kierunki działaniu lub powstrzymywać działania instytucji publicznych i osób prywatnych.

Oto wartości, o których najczęściej się dyskutuje w związku z polityką społeczną i które powinny zająć ważne miejsce wśród rozważanych celów programowych polityki społecznej:

indywidualne wolności i prawa człowieka; emancypacja grup zagrożonych wykluczeniem lub dyskryminacją; wartości wspólnotowe (solidarność, odczuwanie więzi z innymi i wzajemnego szacunku, prawo do samostanowień a rodziny, narodu, cywilizacji i dalej, w skali globalnej); bezpieczeństwo i ochrona ludzi przed szkodliwymi skutkami ryzyka; równość sytuacji i szans na sukces w rozmaitych rodzajach aktywności życiowej; dłuższe życie, lepsze zdrowie. rozwój ludzkiego gatunku i ochrona przyrody; ciekawa i doceniana praca, twórczość, rozwój wiedzy naukowej; różnorodność życia, która cieszy a nic przeraza, satysfakcjonująca konsumpcja, doslępny czas wolny: własność dziedziczona lub zdobyta własnym wysiłkiem, prywatna lub grupowa; w-.ara religijna; patriotyzm; szczęście osobiste rodzinne.

Czyim wartościom ma służyć polityka społeczna?

Podmiotami wartościującymi są jednostki oraz zbiorowości i grupy społeczne o bardzo zróżnicowanym zasięgu (np. rodzina, grupa rówieśnicza, klasa społeczna, naród, krajowy lub ponadnarodowy ruch społeczny, organizacja międzynarodowa). To, co zgodne z systemem wartości podmiotu oceniającego, jest uznawane przezeń za dobre i sprawiedliwe.

„Między wartościami jednostkowymi i grupowymi mogą występować różnorodne relacje: wartości grupowe są całkowicie zinternalizowane przez jednostki, a więc są tożsame z jednostkowymi; wartości grupowe są do pewnego stopnia zaakceptowane przez jednostkę, ale traktowane głównie jako narzędzie służące osiągnięciu indywidualnych wartości; wartości grupowe i jednostkowe nic pokrywają się, jeśli jednostka dojrzewała w innych warunkach społeczno-kulturowych i nic przystosowała się do nowego środowiska, lub jednostka buntuje się przeciwko wartościom grupy, w której się wychowywała” .

¹ Barbara Szaiur-Jaworska, Polityki społecznej wartości, hasłu w: leksykon polityki społecznej, Barbara Rysz-Kowalezyk (red.). Warszawa 2002. Instytut Polityki Społecznej UW, s. I