52S (4)

52

Przykład 1 ⁺⁾. A: Nie jest Pan jeszcze wtajemniczony w misteric filozofii Kanta.

B: Ach, misteric! nic chcę nic o tym słyszeć.

[Przykład 2.j Ganiłem jako niemądre takie pojęcie honoru, według którego człowiek traci honor, jeżeli został obrażony, chyba że odpowiada jeszcze większą obrazą albo doznaną zniewagę zmywa krwią swoją lub swego przeciwnika; jako powód podałem, że prawdziwy honor nie może być naruszony tym, co nam się wydarzyło, lecz jedynie tym, co uczyniliśmy sami; każdemu bowiem może się wszystko .przytrafić. —• Przeciwnik bezpośrednio zaatakował podany powód; wykazał mi jasno, że kupiec, któremu niesłusznie zarzuca się oszustwo, nieuczciwość lub niedbalstwo w swoim zawodzie, został zaatakowany w swoim honorze, który ucierpiał jedynie przez to, co owego kupca spotkało, i który może być restytuowany tylko przez ukaranie napastnika i odwołanie oszczerstwa. —

Przeciwnik stosując homonimię podsunął ¹

tu zatem pojęcie honoru mieszczańskiego, inaczej zwanego dobrym imieniem, który można naruszyć przez oszczerstwo, zamiast pojęcia honoru rycerskiego, zwanego też point d’honneur#^#>, który można naruszyć przez obrazę. I ponieważ ataku na honor mieszczański mc można puścić płazem, lecz trzeba go obronić przez publiczne odwołanie, to tak samo nie można puścić płazem ataku na honor ry cerski, lecz trzeba go odparować jeszcze cięższą zniewagą i pojedynkiem. — Jest to zatem pomieszanie dwóch zasadniczo róż-nych rzeczy przez homonimię wyrazu „honor”, a więc mutatio controversiae ⁵°), powstała przez homonimię.

Sposób 31 Przyjąć twierdzenie ¹> wygłoszone w sensie relatywnym^ y.ara zi, rela-tive ⁵⁵>, jak gdyby było wygłoszone w sensie ogólnym, simpliciter, óbekwę, absolutc⁵²⁾, albo przynajmniej ująć je pod zupełnie innym kątem i z tego punktu widzenia je obalać. Przykład podany przez Arystotelesa jest następujący: Murzyn jest czarny, jeśli zaś chodzi o zęby — jest biały; zatem jest

1

*> Sophisma a dieto sccundum quid ad dictum simpliciter⁵³⁾. To jest Arystotelesa drugi elcnchus sophis-ticus nję XeĘecoę: — to a7rXoK, 7] py) aTrXwę aXX«t 7ttj, V) ttou, 7) KOTE, 7j Trpoę ti "kzyzn&ca. “) De sophist clcnchis, c. 5.