53 (260)

szerokość 2,8 m (2.1.9.n.l.) i wysokość 0,5 m (2.1.9.n.2)., poprzeczny odpowiednio: 1,8 m (2.1.10.n.l.) i 0,6 m (2.1.10.n.2.).

Obiekt archiwizowany nie jest samoistny. Został określony jako obiekt elementarny złożony (2.1.3.3.). Oznacza to, że jest częścią obiektu głównego złożonego (2.1.3.2.), a zarazem zawiera w sobie obiekty elementarne proste. Obiekt główny to budynek (2.1.1 .n’) mieszkalno-gospodarczy (2.1.2.n, 2.1,2.n’), sam w sobie naziemny (2.1.4.1.), drewniany (2.1.6.2.), o konstrukcji słupowej (2.1.7.3.; mówiąc nawiasem, jego obrys poziomy wyznaczony przez ślady po słupach, tu obiektach elementarnych, byłby w proponowanej klasyfikacji nazwany ramowym). W obrębie półziemianki znajdują się obiekty elementarne, w odniesieniu do niej nie-wgłębione (2.1.4.1.) i pełniące funkcje pomocnicze (2.1.2.n”): ułożone z kamieni (2.1.6.1.) palenisko (2.1.l.n”) i ułożone poziomo (2.1.5.1.) gliniane (2.1.6.4.)klepisko (2.Ll.n”’).

W przyjętym tu systemie zapisu pełną charakterystykę przedmiotu archiwizacji wyznacza ciąg odpowiednio rozdzielonych liczb ujętych w powyższym tekście nawiasami. Ich wprowadzenie do nośnika pamięci zamyka proces archiwizacji faktu zapisanego. Należy jednak zauważyć, że systemów zapisu może być wiele. Powszechnie stosowane i na ogół wystarczające dla prostej selekcji zbiorów o żądanym zasobie właściwości są algorytmy w postaci drzewa, w których wędrówka od pnia, poprzez gałęzie o coraz mniejszej grubości pozwala na zapisanie ciągu cech w układzie hierarchicznym. Jest to szeregowy układ zależności. W każdym punkcie selekcji kluczowe jest pytanie: Jeżeli tak, to czy...?”, prowadzące do coraz dalszych uściśleń. Uproszczony algorytm identyfikacji można dla tego systemu przedstawić w następującej postaci:

Rys. 20. Algorytm szeregowego sposobu archiwizacji (objaśnienia w tekście).

► •

Największe, najjaśniejsze kółko obrazuje najbardziej ogólny zbiór faktów, na przykład wszystkie obiekty, warstwy i zabytki tworzące strukturę przestrzenną reliktów miejsca osadniczego. Nazwiemy go zbiorem bazowym. Strzałki oznaczają możliwości wyboru. Strzałka pogrubiona to wybór dokonany, który zawęża zakres i liczebność zbioru pokazanego na rysunku w postaci mniejszego kółka. Procedura jest krokowa. Ostatnie małe kółko, najciemniejsze, to zbiór końcowy, mieszczący wyselekcjonowane w procesie archiwizacji fakty o właściwościach wybranych. Taki system ma swoje zalety. Jest przede wszystkim bardzo prosty. Tworzony w trakcie archiwizacji zapis to jeden ciąg liczb, z których każda następna odpowiada położeniu rejestrowanego faktu w obrębie cechy wyłonionej w kroku poprzedzającym i będącej kolejnym polem selekcji. W obrębie każdego z takich kaskadowych zbiorów można dla badanej przestrzeni reliktowej budować rozkłady wartości cechy i porównywać je z rozkładami modelowymi, stworzonymi w odniesieniu do tej samej cechy na podstawie danych z wielu stanowisk, dla odpowiednio dobranej jednostki taksonomicznej w obrębie danej kultury. Celem takiej analizy jest zbadanie istotności różnic między obu rozkładami, a w sprzężeniu zwrotnym także modyfikacja rozkładu modelowego. Pozostawiając na boku pewne dodatkowe możliwości wymagające odpowiedniego spreparowania danych wejściowych, należy jednak stwierdzić, że wady szeregowego sposobu archiwizacji przeważają nad zaletami. Dwie z tych wad wydają się najważniejsze. Po pierwsze, znacznie trudniejsze jest wprowadzanie do programu i posługiwanie się niektórymi rodzajami funkcji analitycznych, dotyczących przede wszystkim korelacji i regresji. Po drugie, bardzo trudno wykonać archiwizację faktów towarzyszących, które w zasadniczy sposób uściślają w systemie pozycję faktu zapisywanego. W naszym przykładzie dotyczyło to informacji, że ziemianka była częścią większego domu słupowego, a w jej obrębie znajdowało się palenisko i klepisko gliniane.

Sposób archiwizowania źródeł proponowany w tym artykule i zobrazowany przykładem opiera się na zasadzie odmiennej. Cechy nie są sobie podporządkowane szeregowo, ale równoprawne w ramach modułów. Wprawdzie każdy z modułów ma inny, sobie właściwy algorytm, a więc jest przedmiotem wyboru (dla obiektu, warstwy itd.), ale w dalszej części postępowania należy określić wyróżnik oddzielnie dla każdej przypisanej do modułu cechy. Określenie takie nie jest możliwe w dwóch przypadkach. Jeżeli cecha nie dotyczy przedmiotu archiwizacji, należy wybrać — przywołujemy tu przedstawioną wcześniej tabelę — wyróżnik oznaczony „0”, który w obrębie każdej cechy zapisany jest jako pierwszy. Jeżeli brakuje danych dla wskazania wyróżnika, wybierany jest wyróżnik ostatni, oznaczony jako brak określenia. Schemat algorytmu, który w odróżnieniu od szeregowego nazwiemy równoległym, przedstawiony jest na rysunku 21.

Aby ułatwić porównanie obu schematów, etapy postępowania są tu pokazane jako ciąg kółek o wielkości odpowiadającej kółkom w układzie szeregowym; to

Rys. 21. Algorytm równoległego sposobu archiwizacji (objaśnienia w tekście).

115