54 2

Tablica 2.2. Ustalanie wartości początkowej środków trwałych

Sposób pozyskania środka trwałego	Wartość początkowa
Kupno	Cena nabycia, która obejmuje: • cenę zakupu należną zbywającemu z uwzględnieniem rabatów i upustów • koszty związane z zakupem (koszty transportu, załadunku, wyładunku, ubezpieczenia w transporcie, montażu, opłat notarialnych, skarbowych, odsetek, prowizji, różnic kursowych) • cło i podatek akcyzowy w przypadku importu Cena może być pomniejszana o podatek VAT podlegający odliczeniu Wartość początkową mogą powiększać wydatki poniesione na mon-taż, jeżeli jest on konieczny
Wytworzenie we własnym zakresie	Koszt wytworzenia, który obejmuje: • wartość w cenie nabycia zużytych rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych • wynagrodzenia z narzutami • inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków
Nieodpłatne otrzymanie Aport (wkład niepieniężny)	Cena sprzedaży takiego samego lub podobnego składnika albo wartość godziwa, jeżeli nie można ustalić ceny sprzedaży

wartością brutto, według której prowadzi się ewidencję środków trwałych w księgach rachunkowych. Zasady ustalania wartości początkowej przedstawiono w tablicy 2.2.

Wartość środka trwałego może też być wyrażana jako:

• wartość bieżąca (netto) środka trwałego, gdy od wartości początkowej odejmuje się dotychczasowe jego zużycie (umorzenie);

• wartość reprodukcji (odtworzenia) środka trwałego odpowiadająca aktualnej cenie takiego samego nowego środka.

Jak już wspomniano, ewidencję księgową środków trwałych prowadzi się według wartości początkowej. Warto zaznaczyć, że niekiedy wartość ta może ulec zmianie. Przepisy podatkowe dopuszczają możliwość korekty wartości początkowej, jeżeli została ona ustalona niezgodnie z przepisami. Jednocześnie korekcie podlegają odpisy amortyzacyjne oraz należny podatek wraz z odsetkami. Zmiana wartości początkowej może się też łączyć z aktualizacją wartości środka trwałego albo z poniesieniem kosztów na jego ulepszenie.

Aktualizacja wartości środków trwałych następuje głównie w związku z inflacją, która sprawia, że po pewnym czasie wartość środków staje się zaniżona w porównaniu z aktualnymi cenami podobnych składników. W takiej sytuacji na mocy specjalnych przepisów okresowo przeprowadza się aktualizację wartości środków trwałych. Zazwyczaj ma to miejsce na początku roku. Za pomocą określonych przepisami współczynników zmiany poziomu cen przelicza się