543 (2) TIF

Norma niemiecka przewiduje próbki o wymiarach przekroju co najmniej 2x2 cm, zalecając stosowanie próbek o wymiarach 3x3 cm do 4x4 cm. Całkowita długość próbki powinna wynosić 18 h, a rozstaw podpór najmniej 15 h. Normy amerykańskie (USA) i angielskie stosują próbki o wymiarach 2"x2"x30" (5x5x76 cm), przy rozstawie podpór / = 28" (71 cm), czyli Ijh = 14. Szwecja i Czechosłowacja stosują próbki 5x5x75 cm, przy rozstawie podpór / = 70 cm (Ijh = 14). Szwajcaria stosuje próbki o wymiarach 10x 10x 180 cm, l = 150 cm.

Przy badaniu drewna w naturalnych wymiarach pożądany jest rozstaw podpór 11 < Ijh < 15; jako najbardziej odpowiedni zaleca się rozstaw podpór 4,5 m.

Przeznaczone do badania próbki należy przygotować tak, aby słoje roczne przebiegały równolegle do jednej z bocznych ścian. Próbki małe, wyrabiane z drewna bez wad dają wyniki wyższe niż próbki duże, a zwłaszcza belki budowlane w oryginalnych wymiarach, obciążone zespołem wad dopuszczalnych w tarcicy budowlanej. Dlatego też do celów budowlanych pożądane jest równoległe prowadzenie badań na małych próbkach bez wad oraz na elementach o normalnej wielkości i stosowanych w praktyce wymiarach. Próbki małe można stosować w dużej liczbie, natomiast próbki wielkowymiarowe muszą być, ze względu na oszczędność materiału, stosowane oględnie. Próbki małe muszą być wykonane z dokładnością do 1 mm. Ich wilgotność w chwili badania powinna być zbliżona do 15% i zamykać się W granicach 10-20%. Przed wykonaniem próby należy zmierzyć wymiary przekroju środkowego w kierunku promieniowym (b) i w kierunku stycznym (h) z dokładnością do 0,01 cm.

Przebieg badania¹. Przy badaniu próbek małych próbkę umieszcza się na podporach maszyny probierczej, rozstawionych symetrycznie względem napory; rozstaw podpór wynosi / = 240 mm. Napora i podpory powinny mieć zaokrąglenie o promieniu krzywizny r = 15 mm. Przy badaniu drewna miękkiego należy na podpory nałożyć, a pod naporę podłożyć podkładki ze sklejki o grubości 5 mm; w ten sposób unika się wgniotów w badanej próbce i zniekształcenia wyników badania. Próbkę obciąża się siłą skupioną, działającą w środku długości próbki prostopadle do przekroju promieniowego. W przypadku obciążenia w kierunku prostopadłym do przekroju stycznego lub przy badaniu próbek o diagonalnym układzie słoi należy to wyraźnie zaznaczyć w protokołach badania; w każdym razie przy badaniu danej serii nie można mieszać próbek o niejednolitym układzie słoi i nie można zmieniać kierunku obciążenia. Badanie przeprowadza się przy nastawieniu siłomierza na 400 kG lub zbliżonym do 400 kG. Przyrost siły zginającej powinien wynosić 500 ± 100 kG/min. Próbkę obciąża się do chwili złamania. Siłę niszczącą odczytuje się na siłomierzu z dokładnością do 1 kG. Ze zniszczonej próbki pobiera się w sąsiedztwie złomu próbkę do określenia wilgotności. Wilgotność próbek badanych na zginanie powinna się mieścić w granicach od 10 do 20% wilgotności². Przebieg badania wytrzymałości na zginanie statyczne przedstawiono na rys. 357.

Następstwem działania siły zginającej jest odkształcenie w postaci ugięcia; wielkość strzałki ugięcia jest zależna od wielkości siły zginającej, od rozstawu podpór oraz od

543

1

   PN-68/D-04103, Fizyczne i mechaniczne własności drewna, Oznaczanie wytrzymałości na zginanie statyczne. Obowiązuje od 1.1.1970.

2

   Według postanowień normy obowiązującej od 1970 r. wilgotność próbek powinna wynosi 12 ±3%, a wyniki badania należy sprowadzić do poziomu wilgotności 12%. Normy dotyczące badania innych wytrzymałości przewidują poziom wilgotności 15%.