55 (191)

duże i wynosi 15° o.w.k. Usytuowanie faz i amplitudy trzech harmonicznych przepływu dźwiękowego dla obu średnic rury przedstawiono na rysunku 27. Kąt przesunięcia fazy dla występującej w rozległym zakresie fali podstawowej (I) nie może wyraźniej oddziaływać na moc czy zużycie paliwa silnika. W przypadku silnika dwusuwowego harmoniczna II lub III mogłaby już wywołać pewne oddziaływania, gdyż tylko kilka stopni wynosi niekiedy różnica kątów zamknięcia okienek wylotowego i dolotowych.

Trzeba jeszcze zwrócić uwagę, że dość znaczne zmniejszenie średnicy rury tylko nieznacznie wpływa na natężenie przepływu dźwiękowego, które obniżyło się z 3,75 do 3,2T0~ cm³/sek.

7. Granice stosowalności akustycznej teorii falowej

Istnieje powszechny pogląd, że pracochłonność obliczeń związanych z zastosowaniem praw gazodynamicznych do dokładnego uchwycenia przebiegów w układzie wylotowym jest zbyt duża, a tym samym trzeba konstrukcję i wymiary układu dobierać w oparciu o pomiary laboratoryjne. Bardzo celowe byłoby więc wprowadzenie odpowiednich poprawek do równań liniowych, co w przypadku układów mających charakterystyczne liczby przepływu większe niż krytyczna, pozwoliłoby przeprowadzić dość proste przeliczenia i zawęzić zakres prac doświadczalnych.

Z poprzednich rozważań wynikało, że w określonym układzie wylotowym należy liczyć się zarówno z akustycznymi, jak i gazodynamicznymi przebiegami. Pierwsze z nich — i liniowa zależność między ciśnieniem akustycznym i natężeniem przepływu dźwiękowego — występują w procesie ujemnego odbicia fal ciśnienia, np. na końcu dyfuzora. Przebiegi podporządkowane prawom gazodynamiki daje się stwierdzić natomiast w procesie odbicia dodatniego fal ciśnienia, występującego w miejscu zdławienia wypływu. Odbicie to następuje w warunkach zwiększonej prędkości dźwięku, przy czym różnica prędkości dochodzi do 20°/₀-

Nawet w nie dającym odbicia fali przewodzie o małej średnicy, kiedy istnieje szczególna łatwość powstania fal uderzeniowych, liniowa zależność (53) jest dokładnie spełniana dla początku rury, a rozbieżności występują dopiero dla dalszych odcinków rury wylotowej, gdyż tam uwidocznia się silniej efekt fali sprężającej.

Fala uderzeniowa występuje albo w wyniku zdławienia przekroju rury i dodatniego odbicia, lub też po przebyciu dłuższej drogi w rurze.

00