5

Ryc. 2.10. a - Pofałdowany membranowy w postaci kapsuły umieszczonej w stalowej oprawce, b - schemat sączenia przez serię filtrów (Sartorius).

b

sączony przez membrany o coraz mniejszej wielkości porów (od zewnątrz do środka). Wkłady umieszczane są w oprawkach ze stali nierdzewnej lub na stałe w oprawkach z polipropylenu. Po użyciu filtry są płukane i, jeżeli nie stwierdzi się zmiany wydajności sączenia, mogą być sterylizowane i ponownie użyte.

Ryc. 2.11. Ocena wielkości porów sączka: a - sposób wykonania testu pęcherzykowego, b - zależność ciśnienia od szybkości przepływu powietrza przez sączki o różnej wielkości porów.

pj Szczególnie w przypadku membran wielokrotnie stosowanych oraz sączenia wyjaławiającego ważne jest stwierdzenie, czy membrana nie uległa uszkodzeniu. W tym celu przeprowadza się tzw. test pęcherzykowy (bubble point test). Polega on na pomiarze minimalnego ciśnienia, przy którym powietrze jest wypychane z porów sączka. Ciśnienie to jest odwrotnie proporcjonalne do grednicy porów sączka i na jego podstawie można wyliczyć średnicę porów. Dla sączków umieszczonych w oprawce typu lejka test wykonuje się w ten sposób, że na sączku pozostawia się warstwę wody, a w kierunku odwrotnym do kierunku sączenia wprowadza się powietrze pod stopniowo zwiększającym się ciśnieniem (ryc. 2.11). Należy zanotować ciśnienie, przy którym w warstwie wody zaczyna się pojawiać równomierny strumień pęcherzyków powietrza. Producenci sączków podają wymaganą dla określonego sączka wartość tego ciśnienia. Jeżeli wyznaczone ciśnienie jest mniejsze niż wymagane, oznacza to, że sączek jest uszkodzony.

Ryc. 2.12. Różne kształty sączków ze szkła spiekanego.

Sączki ze szkła spiekanego. Są to dyski szklane, umieszczone trwale w lejkach szklanych lub tyglach. Na rycinie 2.12 przedstawiono różne kształty sączków szklanych. Warstwę sączącą otrzymuje się ze sproszkowanego szkła, formując z niego granulki o jednolitych rozmiarach i następnie stapiając. O średnicy porów decyduje wielkość użytych ziaren szklanych. Wielkość porów charakteryzowana jest zwykle odpowiednią numeracją lub symbolem, co przedstawiono w tab. 2.4. Firmą, która jako pierwsza rozpoczęła produkcję sączków szklanych, była firma Schott & Gen., Jena (Niemcy). Stąd też wzięło się

Tabela 2.4. Klasyfikacja sączków szklanych według średnicy porów (wg DAB 10)

Numeracja	Średnica porów [|im]	Numeracja	Średnica porów [pm]
5f	<1,6	3	10-40
5	1 -2,5	2	40-100
4f	4-10	1	100-160
4	10-16	0	150-200

43