5 (1776)

Ir/ III III I,iiii IV i .) .1 |u• I• I I• I I I ...... I I I h lin • Mili pn\\nl\'■ .ti liii /.....I'

spoza ćit 11 ni n r .11 .u* 11 i.i i...... ,i I i , I......im . iilnui In u I i i \ - Ii »• • i . i i i i • < 11

(poza lym ograniczeniem, zr /aw tuli iw\ iii /<, <lml p* i/nsia|e iiiitl.il i . Imikiriii ■ < •

jego korpusu, z pełnią wynikających sl;|tl piaw).

Rozwiązania te odpowiadają w pewnej mierze rozwiązaniom wprowml/u nym w Polsce w 1996 r. przez ustawę O organizacji i trybie pracy Rady Mon strów oraz o zadaniach ministrów (od grudnia 2001 r. nosi ona nazwę: ustawa O Radzie Ministrów) i praktykowanym po raz pierwszy po wyborach parlamen tarnych z 1997 r. Zgodnie z ustawą, w razie przyjęcia dymisji rządu przez pre/.y denta, sekretarze i podsekretarze stanu oraz wojewodowie i wicewojewodowie s;| obowiązani złożyć dymisję. Premier nie jest obowiązany dymisji przyjąć, ale musi wypowiedzieć się w tej kwestii w ciągu trzech miesięcy od dnia powołania Rady Ministrów, co oczywiście nie pozbawia go prawa odwołania tych osób również później, na zasadach ogólnych.

Jest więc, przynajmniej formalnie, kategoria urzędników politycznych, zu pełnie nieznana ustawodawstwu brytyjskiemu. W praktyce jednak kategoria ta we Francji nie jest tak spolityzowana, jak można by sądzić na podstawie samych przepisów. Dawany był już zresztą przykład poważnej, faktycznej stabilizacji najwyższych stanowisk w Sekretariacie Generalnym Rządu, w praktyce zastrzeżonych dla członków Rady Stanu.

We Francji nie ma niezależnego organu do spraw państwowej służby cywil nej, poza organem doradczym w sprawach legislacji i innych kwestiach ogólnych, występującym pod nazwą Wyższej Rady Państwowej Służby Publicznej. Sprawy państwowej służby cywilnej należą we Francji do zakresu działania istniejącej od 1945 r. Generalnej Dyrekcji Administracji i Służby Publicznej, formalnie podlegającej premierowi, prawie zawsze jednak politycznie podporządkowanej ministrowi ds. administracji czy też służby cywilnej.

Niemcy nie przyjęły wzoru - ani anglosaskiego, ani francuskiego - szczególnego organu państwowego do spraw zarządzania zasobami ludzkimi w postaci bądź odrębnej komisji, bądź urzędu centralnego. Sprawy te tradycyjnie należą do zakresu działania związkowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Organ pod nazwą Związkowa Komisja Personalna jest właściwy tylko w sytuacji potrzeby odstępstwa od podstawowych zasad przyjęcia i awansu.

Tradycyjnie również stosuje się tam trójpodział pracowników publicznych: urzędnicy (Beamte) - niżsi funkcjonariusze (,Angestellte) - pracownicy (Arbę-iter). Liczebność tych trzech grup jest następująca (dane pochodzą z 1990 r.): ok. 1,8 min w pierwszej, tyle samo w drugiej i ok. 1 min w trzeciej grupie. Pierwsza grupa, to jest urzędnicy, ma status publicznoprawny, natomiast członkowie obu następnych grup są zatrudniani na ogólnych zasadach prawa pracy. Z punktu widzenia wymogów kwalifikacyjnych w skład pierwszej grupy wchodzą cztery kategorie: służba wyższa, obejmująca stanowiska od asesora do sekretarza stanu (idzie, oczywiście, o administracyjnego sekretarza stanu, o którym była mowa w rozdziale I, mówiącym o administracji centralnej), służba wykonawcza, służba średnia i służ-

1¹ • |» " I    i t 11 ii \N ii 11 • 111 i •    mi | >i    . |    • m • I • • 111.1 •    w    \ / <| 11 i 11.11111 i iiiir.hM i" \ *

>ji iiiiiiih iw, iii )• iitil < i ■ ni    > li | > i    ■    !ii|n\*t mini    |ri ,lv\ ,i pinu i« 1111 w • I

W    ¹ *1 'iI • i< Iii /1) \ u \    i /» |    ' >i11 •, Iu111U).I 11    .1    | h ii I |,i| ,| \\ linii n,i    ,| I

i ■ ' • • »i i .i    iii /yiliiiltnu 11« il 1111 / ■ i y    < li    nilpowńulii|ąCii    Imiu u .l ir| kiilcgmn    i.iimwi

ii li /« Ii iln iln \ ’|i lądu W jej skład Wi'lit ul/i) uizędllicy nii|\W M' i/i 'liii .i im.mnu u u tlyirkloi /.y mimslei i.iIiii i sekrrl.il/<• '.Innu V\^/ | >i. i UI• • • l \ .i.i / u*| możliwości upolitycznienia szczytów ailmimsliaeji, cluu tu* " pi*

• uI- .i na Ir stanowiska prawdziwych polityków. Kategoria uizędników polno

ns» li odgiywa raczej iniu\ rolę mianowicie, zastępuje w pewnym ............'

iitrPu ,| w Niemczech lrancusk;| kategorię członków gabinetów.

Innym środkiem prowadzącym do zawsze względnego    iipohiyc /11 »• iii

administracji KI 'N jest swoista interpretacja przepisu ogólnej piagmalyl-.i .lu/l woj pochodzącej z 1953 r. Przepis ten stanowi, że „|...| urzędnik powiną n • .d\i .woim postępowaniem utożsamiać się z fundamentalnym poi/ądl inn drmnl m lyc znym i liberalnym, wypływającym z ustawy zasadnic zej jak inuim pn- mli d/ialać na rzecz jego utrzymania [...)”. Na jego podsia\M< wpoi" ni mu.

19 /2 r., w ramach walki z lewacką opozycją po/.apai laiiiriiiai nu ,il r- *im- .

ma stanowisk (Berufsverbot) przez osoby, w odnic.nimi dn ki<-i\. i........

me dają gwarancji spełnienia ustawowych wymogi>\\ l« >|ohi< • • i • i • i.....

Interpretację tę potwierdził Trybunał Konstytucyjny kimś ii. i.i u

„[...] obowiązek lojalności politycznej uym.ir.i n,..| m i i i .

opartego na beznamiętności, zewnętrznej popiuwim • i hi d........

wania i wewnętrznego dystansowania się woha p.m i • i i - ^{1 1}

W szczególności oznacza on, że urzędnik powimein u li l.i h. .....i , ,.,,

cjatyw, które atakują, zwalczają i oczerniają pań:.Iwo, . >1    ₍ , .., ,. , ,

dek konstytucyjny i organy przewidziane przez Koiislyliu g |    |

W ten sposób nadzwyczaj wyraźnie postawiony został pioblem lim i puje we wszystkich demokracjach, a mianowicie, na ile- uizędińku m pm i wemu wolno zachowywać krytyczny stosunek do instytucjonalni',i    pm r11 <

danego państwa.

Z drugiej strony, zapewniając urzędnikom stabilizację stosunl u lu/hmi. trudno jest nie dostrzegać całej tej kwestii zwłaszcza w działach i na siaium i I ,m h silniej związanych z polityką. Podstawowy problem stanowi tu jednak w pim .. wanie właściwych mechanizmów rekrutacyjnych. To dziedzina, kima |i i w Niemczech od dawna doceniana, aczkolwiek nastawiony na cgzrl wnw un. konkretnej wiedzy system niemiecki - inaczej niż francuski czy, w innym ni l i dzie, brytyjski - nie jest nastawiony na selekcję pod względem osobowo .t mw , _m W każdym razie mimo braku szczególnego organu do spraw zarząd/,ima . ,i , bami ludzkimi, zarządzanie to jest w Niemczech bardzo dobrze zorgaiń nw.un przekroju tak federacji, jak i poszczególnych krajów. Tym Niemcy różnią su, np , „| Włoch, gdzie co prawda od 1983 r. istnieje urząd ministra funkcji publu *m | ń gdzie zarządzanie zasobami ludzkimi jest wciąż nazbyt rozbite pomiędzy po-. . >, gólne organy administracji, a nawet ich poszczególne jednostki organ i żacy pn