56 57 (19)

!«■
	Al
'tw	i A
	i	u

Ryc, 4. Budowa krępa (pykniczna): a — od przodu; b z boku.

Ryc. 5. Budowa atletyczna: a — od przodu; b — z boku.

Osoby o budowie krępej charakteryzują (ryc. 4): budowa przysadzista, silny rozwój klatki piersiowej i brzucha, krótka szyja i obfita tkanka podskórna tłuszczowa.

Dla budowy atletycznej znamienne są oznaki następujące (ryc. 5): wzrost raczej wysoki, skóra sprężysta, mięśnie jędrne, kościec mocny, obręcz kończyny górnej szeroka o silnie rozwiniętych mięśniach, głowa wieżowata, o wysokim

■

wymiarze środkowej części twarzy i wykształconym podbródku, twarz przy oglądaniu z boku o kształcie jajowatym wydłużonym, blada, szyja szeroka, klatka piersiowa dobrze wykształcona, brzuch o powłokach dobrze napiętych, wąska miednica, wysmukłe dolne kończyny, zarys tułowia w związku z tym przy oglądaniu od przodu o kształcie trapezu.

W niektórych chorobach budowa ciała ulega zmianie. Dotyczy to przede wszystkim akromegalii, krzywicy, zmięknienia kości i gruźlicy płuc.

MIĘŚNIE *

Przy badaniu mięśni zwraca się uwagę na stopień ich rozwoju, stan napięcia i bolesność. Mięśnie mogą być rozwinięte dostatecznie, nadmiernie lub są wiotkie. Słaby ich rozwój objawiający się zmniejszeniem ich objętości, flakowato-ścią i wiotkością może dotyczyć wszystkich mięśni, pewnej ich grupy lub poszczególnego mięśnia. Wiotkość całego układu mięśniowego spostrzega się u osób o budowie astenicznej, u niedożywionych, zwłaszcza jeżeli ich zawód wymaga wytężonej pracy fizycznej, oraz w chorobach wyniszczających (gruźlica, rak, przewlekła zimnica itd.). Układ mięśniowy silnie rozrosły w akromegalii w późniejszym okresie tej choroby wiotczeje i wreszcie może zanikać. W obrzęku śluzowatym (myxoedema) mięśnie są zwiotczałe wskutek nacieku „śluzowatego”, a ich siła znacznie zmniejszona. W ciężkiej chorobie Gravesa-Basedowa mięśnie są również wiotkie i ich siła upośledzona.

Zanik poszczególnej grupy mięśni powstaje wtedy, gdy jest ona nieczynna przez długi czas (atrophia muscularis ab inactivitate).

Zanik mięśni może zależeć także od samorodnych zmian w mięśniach (atrophia myopathica). Tę postać spostrzega się w postępującej dystrofii mięśni (idystrophia musculorum progressiva) i w przewlekłych chorobach stawów, np. w przewlekłym zapaleniu stawów.

Prócz tych postaci zaniku mięśni, zwanych zanikiem prostym (atrophia musculorum simplex), odróżnia się jeszcze zanik mięśni zwyrad-niający (atrophia musculorum degenerativa). Postać ta zależy od chorób ośrodkowego układu nerwowego lub nerwów obwodowych, wskutek których następuje znaczne zaburzenie odżywiania odpowiednich mięśni.

Znamienną jej cechę stanowią drgania włókienkowe w postaci drobnych drgań poszczególnych pęczków mięśniowych oraz odczyn elektryczny zwyrodnienia.

W wyniszczających chorobach narządu oddechowego uderzenie palcem klatki piersiowej często wywołuje drgania włókienkowe mięśnia piersiowego większego w miejscu uderzenia. Objaw ten zależy od zwiększenia wrażliwości mięśnia na skutek powstałych w nim zmian zwy-radniających.

W chorobie Gravesa-Basedowa stwierdza się drżenie (tremor) zwłaszcza rąk, a w ciężkich przypadkach także dolnych kończyn, języka, gałek ocznych |nystagmus) i innych mięśni. Drżenie zwiększa się podczas wzruszeń i wysiłków fizycznych. Na rękach uwidacznia się ono najbardziej przy rozwarciu palców wyciągniętych ku przodowi rąk po zamknięciu przez badanego oczu. Drżenie

57