61

Podlaski i liczne miejscowości przy nowo zbudowanych liniach. Najbardziej reprezentacyjnym obiektem powstałym w okresie międzywojennym był Dworzec Główny w Warszawie, o kubaturze 247 000 m³ i hali odjazdowej liczącej 330 000 m³. W chwili wybuchu wojny budowa tego dworca była na ukończeniu.

Powstały dwa okazałe zespoły obiektów dla dyrekcji okręgowych kolei w Warszawie i w Chełmie. Kompleks siedmiu gmachów w Warszawie liczył 101 000 m³ kubatury, siedziba dyrekcji radomskiej w Chełmie została zbudowana w postaci wzorowego miasta-ogrodu na powierzchni 50 ha, obejmującego część biurową i osiedle mieszkaniowe o ogólnej kubaturze 336 000 m³. W Warszawie wzniesiono budynek biurowy Ministerstwa Komunikacji o kubaturze 50 000 m³. Kolonie mieszkalne PKP powstały m.in. w Kutnie, Łazach, Częstochowie i Piastowie. Ponadto budowano domy dla kolejarzy w pobliżu wielu stacji i bloki mieszkalne w większych miastach.

Wzrost przewozów wywołany odbudową życia gospodarczego po odzyskaniu niepodległości, wymogi tranzytu przechodzącego przez Polskę oraz koniunktura eksportowa dla polskiego węgla spowodowały konieczność znacznego zwiększenia przelotowości niektórych szlaków kolejowych. Budowano więc drugie tory, dodatkowe stacje, mijanki i posterunki ruchu, zwiększano przepustowość ważniejszych stacji przez dobudowywanie i przedłużanie torów stacyjnych. Dzięki temu układ sieci PKP ulegał stopniowemu, korzystnemu przeobrażaniu.

Opracowano projekty typowe małych dworców, które znalazły zastosowanie przy budowie linii Kalety—Podzamcze i Herby Nowe—Gdynia. Większe stacje i węzły wymagały rozwiązań indywidualnych. Poważnym osiągnięciem polskich kolejarzy w okresie międzywojennym była budowa gdyńskiego węzła kolejowego ze stacją portową i osobową.

Na zupełnym pustkowiu, gdzie stacyjka IV klasy obsługiwała wioskę rybacką Gdynia, powstała wielka nowoczesna stacja portowa, składająca się z wielu budowli, urządzeń i grup torów, kilku stacji rejonowych i dużej stacji rozrządowej. Łączna długość torów stacyjnych wynosiła 272 km, ułożono ponad 700 rozjazdów. Do przeładunku towarów służyły 3 suwnice mostowe, 68 bramowych i półbramowych, 2 urządzenia do przeładunku węgla o wydajności 600 ton/h oraz wywrotnica wagonowa o zdolności przeładunkowej 400 ton/h. Stacja Gdynia Port mogła przyjąć w ciągu doby 60 pociągów i przeładować 3600 wagonów. Była to ogromnie trudna inwestycja ze względu na ciężkie warunki terenowe, duże różnice poziomów, portową specyfikę obiektu i krótkie terminy realizacji.

W dziedzinie zabezpieczenia ruchu kolejowego na

83. Budowa Dworca Głównego w Warszawie (1939 r.)

84.    Dworzec Warszawa Wschodnia

85.    Wieża ciśnień na linii Kalety—Podzamcze

61