69 (182)

Walter Faber (Sam Shepard) z ukochaną Sabeth (Julie Delpy) w Homo faber (reż. Volker Schlóndorf)

z symbolizmem, ironię z tragizmem, a styl poetycki z dążeniem do uogólnień i egzystencjalnej refleksji 0 przemianie Kurtza - „wybitnego człowieka” - opowiada kapitan Charlie Marlow a historia ta służy refleksji o granicach człowieczeństwa D) Powieść Homo faber Maksa Frischa powstała w roku 1957. Stawia wiele pytań dotyczących problemów tożsamości współczesnego inteligenta, jego wyborów i wartości. Los głównego bohatera Waltera Fabera służy ukazaniu uniwersalnych problemów egzystencjalnych i stanowi o zaklasyfikowaniu Homo faber do współczesnych powieści-paraboli.

WNIOSEK: W prezentacji porównamy cztery powieści pochodzące z różnych okresów literackich (oświecenie, pozytywizm, modernizm, współczesność), bohaterowie to mężczyźni o szlachecko-inteligenckim rodowodzie. Powieści są reprezentatywne dla okresów, w których powstały i dominujących wtedy tendencji literackich. Bardzo się różnią pod względem poetyk i kreacji świata przedstawionego. Łączy je wykorzystanie motywu przemiany gtównych bohaterów.

2. Kreacja bohaterów w analizowanych utworach.

A)    Mikołaj Doświadczyński to zwykły, przeciętny szlachcic, wychowany przez francuskiego guwernera w zepsuciu i zbytku. Jego losy łączą ujęcie ste-reotypiczne z charakterystyczną dla oświecenia tendencją do etycznego waloryzowania przypisanych postaci cech. Doświadczenia bohatera po jego wy-jeździe z Polski (pobyt w Paryżu, Amsterdamie, na wyspie Nipu) służą konstrukcji wzoru osobowego. typowego dla oświeceniowej literatury dydaktycznej i będącego środkiem perswazji społecznej.

B)    Rodion Raskolnikow - student prawa, kochający brat i syn, to jednocześnie nieprzeciętnie inteligentny zbrodniarz, zbuntowany jak bohaterowie romantyczni przeciwko niezawinionemu cierpieniu, niesprawiedliwości i złu świata. Bohater Dostojewskiego reprezentuje pokolenie

Dobór opracowań naukowych wpfywa na ujęcie tematu - musisz wiedzieć, co teoria literatury mówi o postaciach i ich przemianach.

wrażliwych i niespokojnych indywidualistów, którzy wypowiadając walkę rzeczywistości, zapomnieli o fundamentach mądrości chrześcijańskiej. Kreacja Raskolnikowa wiąże się z ideą obecną we wszystkich dziełach Dostojewskiego, że fizyczne cierpienie i upokorzenie wpływają na człowieka umoralniająco.

C)    Kurtz to w opowieści Marlowa „wybitny człowiek", którego „ukształtowała cata Europa”, kierownik najważniejszej handlowej stacji w Afryce, dostarczający najwięcej kości słoniowej belgijskiej kompanii. Reprezentuje on współczesnych Conradowi ideowców, „misjonarzy postępu”, jest symbolem kolonialnej Europy, oczytanym, wykształconym białym człowiekiem, w którego „wniknęła dzicz” i rozsadziła cywilizacyjne granice. Kreacja bohatera pozwala Conradowi skompromitować amoralne, nieludzkie postawy kolonizatorów oraz idee postępu i cywilizacyjnej misji Europejczyków. Powieść zawiera także rozważania nt. istoty człowieczeństwa.

D)    Walter Faber to dojrzały mężczyzna, inżynier, technokrata, „bezdomny” z wyboru Szwajcar mieszkający w Ameryce. Seria przypadkowych spotkań całkowicie zmienia życie Fabera

jWażne są też rozprawy analizujące różnych bohaterów literackich.

69