6 (317)

Wysokość obciążeń podatkowych zależy od efektywności gospodarowania tymi publicznymi pieniędzmi. Jak jest lepszy system gospodarowania to można więcej zadań zrealizować. Racjonalizacja sposobu wydatkowania publicznych pieniędzy może oznaczać albo podnoszenie efektów, albo obcinanie kosztów. Podnoszenie efektów poprzez zmniejszenie zakresu zadań gdy ilość środków jest ograniczona, albo obniżenie poziomu gospodarki, poprzez obniżenie kosztów wykonywanych zadań. Zmniejszenie tych zakresów budzi wiele kontrowersji wchodzimy bowiem w ten sposób w redukcję zadań związanych z ponoszeniem wydatków o charakterze socjalnym.

Obniżenie kosztów wykonywanych zadań wydaje się w ten sposób jako oczywisty, ze względów ekonomicznych, ale może on być trudny do zrealizowania, ponieważ obniżkę kosztów, można realizować także poprzez redukcję wynagrodzeń lub zatrudnienia. Więc pozostaje przede wszystkim obniżka kosztów wykonywania zadań publicznych, poprzez zwiększenie dyscypliny wydatkowania środków publicznych. Temu zwiększeniu ścisłej kontroli sprzyja decentralizacja wydatków związana ze zwiększeniem uprawnień samorządów zadania, które one mają realizować poprzez objęcie i przekazywanie bardziej racjonalnego realizowania. Kierunek reformowania systemu finansów państwa jest prawidłowy, trzeba obciążyć szczebel centralny, a dociążyć szczebel niższy, żeby on lepiej i racjonalniej gospodarował publicznymi pieniędzmi. Drugi kierunek obniżenie stawki podatkowej. Jest on w praktyce realizowany, bo obciążenia podatkowe zmieniają się rosną, maleją. A najczęściej jest to kierunek o charakterze najczęściej krótkoterminowym. Jest to kierunek najczęściej związany ze zwiększeniem bieżących dochodów publicznych.

Wobec tego co się dzieje jeżeli te podatki rosną, a jest i musi być pewna granica. Pojawił się problem, że tych granic nie da się z góry założyć. Można zauważyć, że:

1.    system podatkowy, rozliczenia podatkowe powodują zmniejszenie aktywn9ości gospodarczej wyrażającej się ograniczeniem produkcji, ograniczeniem zatrudnienia więc złej koniunkturze gospodarczej.

2.    Sygnał tzw. Zewnętrzny zagraniczni inwestorzy, kapitał zagraniczny ucieka.

3.    Nasilenie się przestępstw finansowych.

Powoduje zawieszenie działalności występuje ta sytuacja przy podatkach progresywnych, przy których tempo przyrostu podatków jest wyższe a jeżeli tempo przyrostu dochodu uzyskiwanego z obciążeń podatków. W ujęciu teoretycznym to zjawisko zależności pomiędzy miarą podatkowania a rozmiarami płatności wyjaśnia tzw. krzywa Laffera

Z punktu widzenia źródła pokrycia świadczenia podatkowego dzielimy podatki na dwie podstawowe grupy:

1.    podatki pośrednie

2.    podatki bezpośrednie.

Podatki bezpośrednie - podstawą ich wymiaru jest dochód albo majątek, więc należą do nich podatki majątkowe i podatki dochodowe np. podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych.

Podatki bezpośrednie - to takie podatki w przypadku których istnieje precyzyjne określenie między płaconym podatkiem tzn. rodzajem podatku, jego wysokością, trybem płacenia, a podatnikiem.

Podatki pośrednie - obciążają podatnika w sposób nie pozostający w ścisłym związku z jego sytuacją dochodową i majątkową. Są podatkami ukrytymi, a ciężary ponoszone przez podatników są bardziej anonimowe. Np. obciążenie zakupu podatników świadczeniem podatkowym, które jest wliczone w ceny kupowanego towaru np. podatek akcyzowy, podatek VAT.

Podatki pośrednie są łatwe do przerzucania w ceny towarów i usług np. podatek od towarów i usług można przerzucić w ceny dla czego jeżeli poprzez podatek pośredni towarzyszy chęć przerzucania tych podatków. W celu rekompensowania zwiększonych obciążeń podatkowych albo w całości albo częściowo to mogą być przerzucane w ceny. Więc przerzucalność podatków z jednej strony polega na podnoszeniu cen sprzedaży, ale i może polegać na wymuszaniu niższych cen zakupu u dostawcy przez podatnika jako nabywcy. Przerzucalność podatków pośrednich zależy od sytuacji rynkowej.

Trzecia grupa dochodów sektora publicznego pożyczki

Pożyczki - mogą być realizowane dla sektora publicznego w dwojaki sposób:

1.    mogą być realizowane w drodze zaciąganych kredytów bankowych

2.    pożyczki na zasadzie zaciągania pożyczek publicznych w ścisłym tego słowa znaczeniu.

Zaciąganie pożyczek publicznych dokonuje się w drodze emitowania papierów wartościowych. Pożyczki publiczne polegają na ściąganiu z rynku płynności. Natomiast korzystając z kredytów bankowych państwo wprowadza do obiegu dodatkowy pieniądz, czyli przysparza dodaje płynności. Wykup przez państwo papierów wartościowych oznacza dodawanie płynności, natomiast spłata kredytu powoduje wycofanie pieniądza z obiegu. Natomiast korzystanie z kredytów bankowych przez państwo powoduje powstanie tzw. długu publicznego.

Dług publiczny obejmuje skumulowane pożyczki publiczne, wewnętrzne jak