70 (231)

72

Rodzaj lipidu	Występowanie	Funkcje
Glikolipidy	Stanowią główny składnik większości błon komórek zwierzęcych i ludzkich. Są obecne w dużej ilości w układzie nerwowym. Glikolipidy zawierające kwas sjalowy występują w dużym stężeniu w substancji szarej mózgu (około 4% składu). W błonie komórek nowotworowych stwierdzono blisko dwa razy więcej kwasu sjalowego niż w komórkach zdrowych.	Funkcja strukturalna. Stanowią ważny składnik glikokaliksu, umieszczonego po zewnętrznej stronie błony komórkowej, który chroni komórkę przed urazami mecha-nicznymii uszkodzeniami chemicznymi.
Lipidy izoprenowe	Cholesterol wraz z fosfolipidami uczestniczy w tworzeniu błon biologicznych komórek zwierzęcych i ludzkich. Jest prekursorem witaminy D. U roślin jego odpowiednikiem jest sitosterol. Pochodne steroli stanowią składniki leków nasercowych - strofantyna (uzyskiwana z rośliny Strophantus gratis) i digitoksyna (uzyskiwana z rośliny Digitalis). Do hormonów sterydowych należą: ekdyzon (hormon linienia i metamorfozy owadów) oraz hormony kręgowców, a wśród nich hormon kory nadnercza i hormony płciowe. Karotenoidy występują w chloroplastach i chromoplastach roślinnych.	J Funkcja budulcowa. Cholesterol usztywnia błony komórkowe i zmniejsza ich kruchość, zwłaszcza błon erytrocytów. □ Funkcje regulacyjne - hormony, witaminy A i D, kwasy żółciowe. Karotenoidy biorą udział w fotosyntezie i nadają barwę niektórym kwiatom i owocom. J Znaczenie lecznicze -glikozydy.

Tab. 7.

Zadanie 134.

S Jaka cecha cząsteczek lipidów wyklucza ich rozpuszczalność w wodzie? Zadanie 135.

■S Składnikami cząsteczki tłuszczu obojętnego są glicerol i kwasy tłuszczowe. Który z wymienionych składników decyduje o właściwościach tłuszczu?

Zadanie 136.

K Jaki rodzaj wiązań łączy kwasy tłuszczowe z glicerolem?

Zadanie 137.

K Ile cząsteczek wody zostaje uwolnionych podczas powstawania jednej cząsteczki tłuszczu właściwego?