71

Syntezę deoksyrybonukleotydów katalizuje reduktaza rybonukleotydowa, enzym rodnikowy. Składa się z dwóch podjednostek - B1 i B2. Każdy łańcuch ma miejsce wiązania substratu, dwa miejsca regulacji allosterycznej oraz parę grup hydrosulfidowych, będących bezpośrednimi donorami elektronu w redukcji reszty rybozy. Podjednostka B2 bierze udział w katalizie przez utworzenie w swoich dwóch łańcuchach szczególnego wolnego rodnika.

W syntezie deoksyrybonukleotydów grupa hydroksylowa związana z C-2 pierścienia rybozy zostaje stereospecyficznie zastąpiona przez atom wodoru. W tej reakcji rodnik tyrozylowy odgrywa rolę katalityczną. Istotą tego mechanizmu jest przejściowe przeniesienie właściwości rodnika z enzymu na substrat. Niesparowany elektron zostaje przemieszczony z tyrozyny podjednostki B2 do cysteiny w podjednostce B1, która wtedy usuwa atom wodoru z C-3 pierścienia rybozy. Obecność rodnika przy C-3 ułatwia odrzucenie OH' z C-2. W wyniku redukcji C-2 przez grupy tiolowe podjednostki B1, powstaje deoksyryboza. Atom wodoru, usunięty przez rodnik, powraca równocześnie do C-3. Do utworzenia się stabilnego wolnego rodnika potrzeba 0₂.

Base

RNR-Tyr-H

Base

Base

S

RNR-Tyr-H R

.0

HO

3'

Base

rN _TO(j

H

> RNR-Tyr-H

+

RNR —Tyr •

H

Base

45. Lokalizacja tkankowa i komórkowa syntezy lipidów

Enzymy biosyntezy kwasów tłuszczowych zlokalizowane są w cytozolu, zaś elongacji łańcucha na ER hepatocytów. Lipogeneza zachodzi w wątrobie, nerce, mózgu, płucach, gruczole sutkowym i adipocytach. AcCoA powstały z węglowodanów wskutek wewnątrzmitochondrialnego utlenienia pirogronianu nie może swobodnie przechodzić do cytozolu, by dać się przekształcić w kwasy tłuszczowe. AcCoA kondensuje więc ze szczawiooctanem w cytrynian, który ulega antypodowi z jabłczanem i OH' do przestrzeni pozamitochondrialnej; tu dzięki ATP, CoA i liazie ATP cytrynianowej ulega przekształceniu w AcCoA, który może ulegać karboksyiacji przez ACC do malonylo-CoA i budować kwasy tłuszczowe. Powstały szczawiooctan może przejść w jabłczan dzięki NADH - zależnej dehydrogenazie jabłczanowej, po czym następuje generacja NADPH przez „enzym jabłczanowy”. Jabłczan może również wniknąć do mitochondrium.

71