74

MORFOLOGIA

5.4. Przykładowe wzory odmiany czasowników

Aby zilustrować pełny paradygmat fleksyjny czasowników osobowych, , podajemy poniżej kilka wzorów odmian. Zaczniemy od nieregularnego czasownika posiłkowego BYĆ, którego pewne formy są wykorzystywane w odmianie wszystkich czasowników.

5.4.1. Odmiana czasownika BYĆ

Odmiana tego czasownika zawiera najwięcej nieregulamości. Formy czasu teraźniejszego opierają się na temacie jest-, do którego dodajemy końcówki osobowe właściwe czasowi przeszłemu (!), z wyjątkiem 3. os. Im, zawierającej inny temat. Formy czasu przyszłego i imiesłowu opierają się na temacie będ- U będź- z końcówkami kon. I, a trybu rozkazującego - na postaci bądź-. Tematem czasu przeszłego jest by-\ brak w nim form bezosobowych. Pełny paradygmat tego ważnego czasownika jest następujący:

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy	Czas przyszły
Lp
1.    jestem 2.    jesteś 3.    jest	1.    będę 2.    będziesz 3.    będzie
Lm
1.    jesteśmy 2.    jesteście 3.    są	1.    będziemy 2.    będziecie 3.    będą

Czas przeszły

	Lp			Lm
	m	ż	n	mos	niemos
1.	byłem	byłam	(byłom)	byliśmy	byłyśmy
2.	byłeś	byłaś	(byłoś)	byliście	byłyście
3.	był	była	było	byli	były

Tryb przypuszczający

	Lp			Lm
	m	ż	n	mos	niemos
1.	byłbym	byłabym	(byłobym)	bylibyśmy	byłybyśmy
2.	byłbyś	byłabyś	(byłobyś)	bylibyście	byłybyście
3.	byłby	byłaby	byłoby	byliby	byłyby

Tryb rozkazujący

	Lp	Lm
1.	—	bądźmy
2.	bądź	bądźcie
3.	(niech będzie)	(niech będą)
	Imiesłów współczesny
	będąc

5.4.2. Koniugacja I

Klasa 1 - MALOWAĆ ndk., NAMALOWAĆ dok.

Tryb oznajmujący Czas teraźniejszy; czas przyszły dokonany

	Lp	Lm
1. 2. 3.	maluję; namaluję malujesz; namalujesz maluje; namaluje	malujemy; namalujemy malujecie; namalujecie malują; namaląją

Czas przyszły niedokonany

	Lp
	m	ż	n
1.	będę malował	będę malowała	(będę malowało)
2.	będziesz malował	będziesz malowała	(będziesz malowało)
3.	będzie malował	będzie malowała	będzie malowało