568,569 (2)

Badania przesiewowe są realizowane za pomocą prostych technik diagnostycznych i służą wstępnej selekcji dzieci podejrzanych o niepełnosprawność. Bilanse zdrowia natomiast mają pogłębiony charakter i są przeprowadzane w 2., 4., 6., 10., 14. i 18. roku życia dziecka. Podejrzane

0    niepełnosprawność dzieci w wieku niemowlęcym i poniemowlęcym oraz w wieku przedszkolnym, ale nie uczęszczające do przedszkola, są kierowane-na dalsze badania do specjalistycznych poradni służby z d r o w i a. Są to na przykład poradnie: zdrowia psychicznego, neurologiczne, okulistyczne, audiologiczne, ortopedyczne, logopedyczne, endokrynologiczne i inne. W placówkach tych, oprócz lekarzy o określonej specjalności, są często zatrudnieni psycholodzy kliniczni i — niekiedy — pedagodzy specjalni. Zadaniem poradni jest nie tylko przeprowadzenie diagnozy, ale także zorganizowanie odpowiednich oddziaływań korekcyjnych. Rodzice powinni uzyskać wskazówki, jak postępować z dzieckiem

1    jakie ćwiczenia z nim prowadzić. Jeżeli podejrzane o niepełnosprawność dziecko ukończyło 3. rok życia i uczęszcza do przedszkola lub szkoły, wówczas kierowane jest na dalsze badania do poradni psychologiczno-pedagogicznych.¹ Dopiero ona, o ile zachodzi taka potrzeba, kieruje dziecko na badania do specjalistycznych poradni i klinik resortu zdrowia.

Niekiedy niepełnosprawne dziecko wymaga dłuższej, wielostronnej pomocy leczniczej. Wówczas jest ono kierowane na dziecięce oddziały specjalne, a także do specjalistycznych szpitali i klinik pediatrycznych. Często uzupełnieniem leczenia szpitalnego jest pobyt w sanatorium. Sanatoria obejmują leczeniem i rehabilitacją dzieci z uszkodzeniem narządu ruchu, astmą, cukrzycą, chorobą reumatyczną, zaburzeniami nerwicowymi i inne.

Resortowi zdrowia podlegają także specjalne domy pomocy społecznej głównie dla dzieci i młodzieży oraz dorosłych upośledzonych umysłowo.² Niektórzy rodzice, mający np. dziecko upośledzone umysłowo w stopniu głębokim lub dziecko z niesprawnością sprzężoną, decydują się na oddanie go do domu pomocy społecznej. Do domów tych trafiają również dzieci niepełnosprawne osierocone oraz te niepełnosprawne osoby dorosłe, których rodzice zmarli i nie ma nikogo, kto zechciałby się nimi zaopiekować. W niektórych domach pomocy społecznej, w porozumieniu z władzami oświaowymi, zakłada się klasy lub szkoły specjalne, a także, w porozumieriu ze spółdzielniami inwalidów, organizuje się szkolenie zawodowe i zakłady pracy chronionej (H. Brodowska-Miltko, J. Burak 1977).

Instytucjami podlegającymi Ministerstwi Zdrowia i Opieki Społecznej są komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia (tzw. KlZ-y). Komisje fc, obwodowe i wojewódzkie, działają przy oddziałach Zakładu Ubezpie:zeń Społecznych. Oceniają one stan zdrowia niepełnosprawnej osoby i kwdifikują ją do jednej z trzech grup inwalidzkich (R. Garlicki 1979).Udziekją również wskazań co do dalszego leczenia, szkolenia i zatrudnienia. Orzeczenie KIZ-u ma bardzo duże znaczenie w przypadku niepełnospnwnej młodzieży, ponieważ od niego zależy m.in.: możliwość korzystania z rehabilitacji leczniczej, przyjęcie do zakładu szkolenia inwalidów oraz zatrudnienie i związane z nim świadczenia rentowe. Rodzice pragnący uzyskać orzeczenie KIZ-u dla swego dziecka, kończącego np. szkołę podstawową specjalną, powinni skontaktować się z lekarzem szkolnym lub psychologiem, aby dowiedzieć się, jakie dokumenty muszą zgromadzić. Po ich zgromadzeniu powinni udać się do Komisji.

Resortowi zdrowia podlegają również zakłady rehabilitacji zawodowej, w których mogą kształcić się osoby w wieku od 16 do 40 lat z uszkodzeniem narządu ruchu, przewlekle chore, niewidome, głuche, ze schorzeniami układu oddechowego i ze schorzeniami gośćcowymi. Istnieje 9 zakładów obejmujących łącznie 40 specjalności zawodowych. Przyjmowane są do nich osoby niepełnosprawne, które nie mają kwalifikacji zawodowych lub które na skutek nabytego inwalidztwa muszą zmienić zawód (J. Janowska, J. Smoleńska 1979). Niepełnosprawna młodzież, zainteresowana tym typem kształcenia zawodowego, musi złożyć dokumenty do określonych zakładów przez organa rehabilitacji zawodowej urzędów wojewódzkich w miejscu swego zamieszkania. Kształcenie zawodowe jest realizowane w następujących formach: kursy przysposobienia zawodowego, zasadnicze szkoły zawodowe oraz licea i technika.

Rodzice, pragnący uzyskać szczegółowe informacje odnośnie orzekania inwalidztwa i szkolenia zawodowego niepełnosprawnej młodzieży w placówkach podlegających resortowi zdrowia, powinni zgłaszać się do zespołów opieki zdrowotnej w miejscu swego zamieszkania lub do wydziałów zdrowia i opieki społecznej urzędów miejskich, gminnych lub wojewódzkich.

569

1

   Szerzej na ten temat piszemy w podrozdziale „Instytucje oświatowe i placówki spółdzielczości inwalidów".

2

   Domy takie są prowadzone również przez Stowarzyszenie Katolików „Caritas".