DSC02349

Na przykład metoda obserwacji może być realizowana za pomocą następujących technik:

-    obserwacja zaprogramowana:

-    technika obserwacji skategoryzowanej,

-    technika próbek czasowych,

-    obserwacja swobodna:

-    technika dzienników obserwacyjnych,

-    technika obserwacji fotograficznej²⁴², a metoda socjometryczna za pomocą:

-    techniki socjometrycznej J.L. Moreno,

-    techniki „Zgadnij kto?”,

-    techniki zwanej plebiscytem życzliwości i niechęci²⁴³.

Nie oznacza to jednak, że nie są podejmowane próby klasyfikowania metod i technik badawczych. Najczęściej można się spotkać z takimi próbami w opracowaniach kierowanych do magistrantów i dyplomantów przygotowujących odpowiednie prace promocyjne.

W książce Metody badań pedagogicznych w zarysie pod redakcją A. Góralskiego zostały wymienione trzy grupy metod, a w nich metody bardziej szczegółowe. Są to:

-    metody obserwacyjne: metoda obserwacji bezpośredniej, badanie introspekcyjne, wywiad, ankieta, socjometria, sprawdziany osiągnięć szkolnych, metoda analizy wytworów, metoda przypadków kluczowych,

-    metody badania eksperymentalnego: eksperyment naturalny, eksperyment w terenie, eksperyment laboratoryjny,

-    metody i środki opracowywania wyników badań: metody statystyczne, skale pomiarowe, wnioskowanie statystyczne, testy statystyczne²⁴⁴.

Inną próbę takiej klasyfikacji przytacza S. Juszczyk. Podstawę podziału stanowi jeden ze stosowanych w metodologii ogólnej podziałów nauk, a mianowicie podział na nauki empiryczne i teore-

¹⁵ M. Lobocki: Wprowadzenie do metodologii.... op. cii., s. 220-222.

^M Ibid., s. 233-236.

⁴⁴ Metody hudań pedagogicznych w zarysie. Red. A. Góralski. Warszawa 2000. s. 13-1IJ.

tyczne. Stąd też wyróżnia dwie grupy metod badawczych: metody empiryczne i metody teoretyczne. Do metod empirycznych zalicza:

-    obserwację,

-    porównanie,

-    pomiar,

-    eksperyment,

do metod teoretycznych:

-    konkretyzację,

-    idealizację,

-    formalizację,

-    metodę aksj ornaty czną^2JS.

Wśród metod empirycznych służących zbieraniu i gromadzeniu informacji wyróżnia i omawia następujące metody badawcze:

-    obserwacja,

-    wywiad i rozmowa,

-    ankieta,

-    eksperyment,

-    test psychologiczny,

-    analiza, ocena i interpretacja wytworów działania, np. dokumentów,

-    monografia pedagogiczna,

-    sondaż diagnostyczny,

-    metoda indywidualnych przypadków,

-    autobiografia,

-    introspekcja,

-    kwestionariusz i inwentarz osobowości,

-    metoda socjometryczna,

-    metoda statystyczna²⁴⁶.

M. Guziuk, ze względu na sposób, w jaki chcemy zbadać interesujący nas wycinek rzeczywistości, proponuje następujący zestaw metod badawczych:

-    metoda sondażu diagnostycznego, '

-    monografia pedagogiczna.

^w S. Juszczyk: Op. cit., s. 70. Ibid., s. 71-82.

111