7

Iiy 11i,n nki <*r przedstawienia podkreśla tutaj nowy typ kompozycji. Grupy zwierzał jfiwlij My : jednej strony jako zamknięta całość, z drugiej jednak, mimo że umiej-HM i Winne ■:.< isi.iły w grocie, wysuwają się wyraźnie na pierwszy plan. Dzięki znacząco powiększonym elementom symbolicznym przywołane zostały inne motywy pi/ew>klnie. Ponad postacią najeżonego dzika, obok symbolizującej obfitość trzcinę. pn|awiają się liście dębowe princepsa (ryc. 138 a), ponad lwicą (ryc. 138 b) pi i i|si a winno drzewo wawrzynowe i bogato ozdobioną, pełną darów ofiarnych wiejską świątynię z ołtarzem i reliefem wotywnym. Pasterska torba i owczarnia Umieszczone ponad przedstawieniem owcy głosiły' szczęście prostego życia na wsi (ryt. 1 18 c). Warto zauważyć, że artysta mimowolnie odsłonił nierealność tej bukoliki, ukazując mur owczarni ułożony z marmurowych bloków, tak jakby była jedną .: nowo powstałych rzymskich kapliczek!

I )zięki uniwersalnemu charakterowi znaków nawet zwyczajne sceny z przed-siuwieniami zwierząt mogły' wyrażać mit nowej ery. Obojętne, czy owe sensuali-siyi nc obrazy matczynego szczęścia łączone były z pobożnością (/ńetas), z pochwalą prostoty życia pasterzy czy z samym Augustem, zawsze dochodziło do głosu ich właściwe przesłanie. Mimo iż te same lub ekwiwalentne symbole wykorzystywano w zmieniających się kontekstach, widz odnajdywał programowe motywy bez trudu, dzięki siatce nakładających się na siebie skojarzeń. Kłosy mogły więc symbolizować zarówno urodzaj pól, kolegium braci polnych (fratres Amaks; por. s. 125), pokój (zob. il. 36 c), jak i fakt zaopatrzenia Rzymu W-zhoże.przez_princepsa. Bogactwo skojarzeń i znaczeń pojedynczych symboli, możliwe dzięki semantycznej mglistości wypowiedzi w poszczególnych wypadkach, stanowiły charakterystyczne cechy języka wizualnego czasów Augusta.

159. Relief z Falerów, początki Cesarstwa, a) Ptaki i zwierzęta na wilgotnej łące ............ i. i n

Izolacja i powiększenie pojedynczych elementów potęguje u widza symboliczne oddzlulywituli¹¹ ■! ¹

Nawet pozornie banalny obraz roślinności przedstawiony na pi.ykl.ul im o Ii>

lic z Falerów (ryc. 139 a) - dzięki mistrzowskiemu dydaktyzmowi .nvc| I......i m

i nierealistycznemu połączeniu gatunków niewystępujących w nul ur/c niph i ¹ cm - odsyłał do dalszych skojarzeń.

Symetryczny układ wyrastających pojedynczo z gleby roślin zmtis.M wid u do ' iglądania ich oddzielnie. Również tutaj kłosy i maki zostały ukazane w pi wyu, I •••<•. niu. Symbolikę trzciny podkreśla obecność ptactwa wodnego: użyźnioną .'imIłami demię porasta bujna roślinność. W centrum obrazu ponownie odnajdujemy w iol