76 77 (8)

mogły wejść w skład testu standardowego. Mogą jednak stanowić pomoc w doborze niestandardowych metod diagnostycznych stosowanych na użytek badania klinicznego. Należy mieć nadzieję, że dzięki rozwojowi wiedzy, a także dzięki doskonaleniu metod pomiaru neuropsy-chologicznego poprawi się diagnoza i terapia chorych z zaburzeniami poznawczymi i językowymi spowodowanymi uszkodzeniami prawej półkuli mózgu. Czas wyrównać istniejące dysproporcje między stosunkowo dobrą diagnostyką i opieką rehabilitacyjną dla osób z klasyczną afazją w porównaniu do pacjentów neurologicznych z innymi dysfunkcjami poznawczymi.

BIBLIOGRAFIA

1.    Brownell H. H., Michelow D., Powelson J., Gardner H., Surprise but not coherence: sensivity to verbal humor in right hemisphere patients,, Brain and Language, 1983, 18, 20-27.

2.    Brownell H. H., Potter H. H., Michelow D., Gardrner H., Sensivity to lexical deno-tation and connotation in brain damaged patients. A. double dissociation, Brain and Language, 1984, 22, 253-265.

3.    Bryan K. L., The Right Hemisphere Language Battery, Second edition, Whurr Publishers Ltd, London, 1995.

4.    Codę C., Language, Aphasia and the Right Hemisphere, John Wiley, Chichester, 1987.

5.    Gainotti G., Caltagirone C., Miceli G., Selective impairment of semantic-lexical dis-crimination in right brain-damaged patients, w: E. Perocman (red.) Cognitive Processing in the Right Hemisphere, Academic Press, London, 1983.

6.    Gardner H., Silverman J., Wapner Zurif E., The appreciation of antonymic contrasts in aphasia, Brain and Language, 1978, 6, 301-317.

7.    Osiejuk E., Problematyka dyskursu w neuropsychologii poznawczej, Oficyna Wydawnicza Wydziału Psychologii UW, Warszawa,, 1994.

8.    Lojek-Osiejuk E., Knowledge of Scripts reflected in discourse of aphasics and right-brain-damage patients, Brain and Language, 1996, 53, 58-80.

9.    Tucker D. M., Watson R. T., Heilman K. M., Discrimiination and evocation of affectively intoned speech in patients with right parietal diseasę?, Neurology, 1977, 27, 947-950.

10. Winner E., Gardner H., The comprehension of mefcaphor in brain damaged patients, Brain, 1977, 100, 717-729.

Barbara Piekarska Abou-hilal

RYSUNEK

W DIAGNOZIE I TERAPII PSYCHOLOGICZNEJ CHORYCH Z AFAZJĄ

Od czasu ukończenia studiów psychologicznych pracuję na oddziałach neurologii, gdzie spotykam często chorych z afazją i prowadzę z nimi ćwiczenia reedukacyjne mowy oraz zajmuję się diagnozą psychologiczną tych chorych. Do zestawu powszechnie stosowanych metod badania dołączam rysunek. Traktuję taki rysunek jako metodę diagnostyczną. Wyniki analizy rysunku porównuję z wynikami innych prób psychologicznych, a także z wynikami badań medycznych (zwłaszcza z tomografią komputerową).

Tematem moich badań, rozpoczętych w pracy magisterskiej, jest wykorzystywanie rysunku w diagnozie chorych z afazją. Proszę badanych o narysowanie domu, drzewa i człowieka na kartce o formacie A-4, zwykłym ołówkiem. Rysunek jest o tyle specyficzną metodą, ponieważ wymaga od psychologa inwencji interpretatorskiej. Można go więc potraktować jako eksperyment kliniczny.

Oto założenia teoretyczne moich badań:

1. Chorzy z afazją, pozbawieni często możliwości werbalizowania swoich myśli, mogą dostarczyć nam rysunku jako komunikatu. Ekspresję werbalną zastępujemy w tym wypadku ekspresją plastyczną.

Przywołam tu słowa znanego francuskiego fenomenologa, Maurycego Marleau-Ponty, który tak mówi o afazji: Niepodzielność obrazu słownego (w afazji - w.m.) została rozbita. Tym co chory utracił, a normalny osobnik zachował, nie jest pewien zasób słów, lecz pewien sposób ich użyciaT

Czy w rysunku odnajdziemy także zaburzony sposób użycia pojęć? Jak się ma komunikat słowny do komunikatu rysunkowego? Czy zachodzi między nimi jakakolwiek równowartość?

Mgr Barbara Piekarska Abou-hilal - Wojewódzki Szpital Zespolony w Białymstoku

77