7 (1358)

wszystkich poetów wymienionych na liście Informatora maturalnego oraz szereg analiz i interpretacji ich utworów (omówiliśmy po przynajmniej jednym wierszu każdego z poetów!). W „Lekturach” zaś znajdziesz bardzo przystępne omówienia wszystkich obowiązkowych

Wybierz poziom rozszerzony nic na tym nie stracisz - te punkty nie decydują o oblaniu egzaminu, więc warto zdobyć choć kilka.

pozycji epickich i dramatycznych, napisane przez najlepszych specjalistów w kraju.

2. Poziom rozszerzony: pisanie własnego tekstu (Arkusz egzaminacyjny II-130 minut) Tematy są podobne do części drugiej poziomu podstawowego, ale mają nieco inną charakterystykę i są o wiele trudniejsze; jeszcze częściej niż na poziomie podstawowym trzeba analizować teksty liryczne.

Proponuję: wybierz poziom rozszerzony - nic na tym nie stracisz - te punkty nie decydują o oblaniu egzaminu, więc warto zdobyć choć kilka. Są wymagane na wielu kierunkach studiów. Pomożemy Ci przygotować się również do tej części matury! Warto spróbować. Nawet jeśli zamierzasz podjąć studia niezwiązane z szeroko pojętą humanistyką, nigdy nie wiadomo, jak potoczy się życie. Znam osoby, które po trzech latach nauki porzuciły studia medyczne i studiowały socjologię. Jeden ze stawnych profesorów polonistyki jako pierwszy kierunek ukończył chemię...

Maksymalna liczba punktów: 40. w tym 22 za realizację tematu, 3 za kompozycję, 3 za styl, 10 za język, 2 za zapis. Możesz zdobyć też 4 punkty za „szczególne walory pracy”, ale suma nie może przekroczyć 40.

Karta egzaminacyjna poziomu rozszerzonego zawiera dwa tematy (każdy z nich jest opatrzony cytatami) do wyboru, miejsce na wypracowanie i brudnopis.

Artykuły poświęcone pisaniu własnego tekstu na poziomie podstawowym i rozszerzonym znajdziesz w ostatniej części naszego pakietu. Zeszyt ten ukaże się w listopadzie. Życzę przyjemnej pracy z naszymi artykułami i powodzenia na maturze!

JERZY SZEJA

Szkolna lista tematów matury ustnej...

...jest podzielona na trzy grupy. Pierwsza z nich dotyczy tylko literatury, ale tematy są bardzo różne. Np. niektóre wymagają analizy sposobów kreowania narratora, co jest dość trudne, ale są i takie, które nakazują zbadanie przemian bohaterów. Ogromną zaletą tematów z tej grupy są pomoce w postaci wielu opracowań, czasem wprost monografii danego zagadnienia. I choć te naukowe książki są zazwyczaj pisane trudnym językiem, warto się z nimi zapoznać - zawierają wszystkie informacje potrzebne do dobrej realizacji tematu.

Druga grupa zagadnień dotyczy związków literatury z innymi dziedzinami sztuki. Większa możliwość wyboru materiału, ale i większe wymagania - trzeba mieć pojęcie o tworzywie malarskim, filmowym czy teatralnym. Nie wystarczy streszczanie filmów, opisy obrazów - należy raczej szukać odpowiedzi na pytania typu: Jak? W jakim celu? Na czym polega różnica? Ponieważ tematy z tej grupy łączą kilka dziedzin naukowych - możecie mieć kłopoty ze znalezieniem przydatnych opracowań. Trzeba dobierać pozycje dotyczące tematu od strony literatury i zestawiać je z tymi, które traktują o tym samym zagadnieniu w innych sztukach. Np. przygotowując się do analizy problemu ujęcia historii Polski w literaturze i malarstwie, zestawisz monografie dotyczące twórczości Sienkiewicza z książkami poświęconymi malarstwu Matejki. Zaletą tej grupy tematów jest możliwość łatwej i ciekawej ilustracji wystąpienia - reprodukcjami, fragmentami filmów, prezentacjami komputerowymi itd.

Tematy językowe wymagają solidnego przygotowania teoretycznego, swobodnego posługiwania się terminologią. Jednak wbrew pozorom nie są bardzo trudne. Przykładowo analiza języka wybranego bohatera literackiego wymaga zbadania doboru słownictwa, jego bogactwa i pochodzenia, środków ekspresji, sposobu budowania zdań, poprawności. Jeśli wybrałeś taki problem, możesz mieć pewne kłopoty ze znalezieniem odpowiedniej literatury naukowej. Monografie na takie tematy powstają cały czas, ale rzadko są drukowane w masowych nakładach - są to najczęściej skrypty uniwersyteckie. Natomiast bardzo pomocne mogą być wybrane rozdziały książek, których tytuły zazwyczaj nie przyciągają uwagi ucznia. Najlepiej przewertować wszystkie gramatyki o ogólnym charakterze w pobliskiej większej bibliotece, zaczynając od ich spisów treści i bibliografii, w której mogą się kryć pozycje, o których mało kto słyszał z powodu zbytniej specjalizacji. Bardzo często ważne treści znajdziesz w licznych poradnikach językowych i analizach współczesnej polszczyzny - takich jak znane pozycje profesorów: Jana Miodka, Andrzeja Markowskiego, Jerzego Bralczyka i in. Wszystkie tematy zredagowane są bardzo ogólnie, więc do wybranego przez Ciebie należy sformułować tezę i ułożyć wstępną listę tekstów źródłowych. W ten sposób upewnisz się, że potrafisz stworzyć własną koncepcję zagadnienia i znasz wystarczająco dużo przykładów, by ją uzasadnić.

Ogromnym ułatwieniem w poszukiwaniu opracowań naukowych jest Internet. Niewiele w nim całych książek, lecz już pojedyncze artykuły są bardzo częste. Co prawda możesz mieć ogromne kłopoty z oceną ich poziomu, ale pomoże Ci analiza całej strony internetowej - jeżeli jest to oficjalny adres jakiejś instytucji naukowej lub towarzystwa wyższej użyteczności, zazwyczaj można mu zaufać. Dobrym probierzem jest też występowanie pod artykułem bibliografii naukowej. Świadczy ona o przygotowaniu autora pracy, a Tobie może się przydać jako wskazówka do poszukiwań następnej pozycji.

Warto zalogować się na stronę dużej biblioteki, najlepiej uniwersyteckiej (np. http://www.buw.uw.edu.pl/), sprawdzić katalog i FAQ (najczęściej zadawane pytania -tu dowiesz się np., czy zbiory są udostępniane uczniom szkół średnich). Zaopatrzony w spis poszukiwanych pozycji udasz się do czytelni takiej biblioteki. Często można tam zrobić ksero interesujących pozycji, ale warto też posiedzieć w czytelni i przyzwyczaić się do uniwersyteckiej atmosfery. Prawo wypożyczania książek do domu mają tylko studenci, więc musisz poczekać jeszcze kilka miesięcy. :-D Pamiętaj, że większość Twoich starszych kolegów i koleżanek zdała nową maturę (83--89 proc. - w zależności od województwa). Z naszą pomocą zdasz i Ty, a co ważniejsze - uzyskasz wynik uprawniający Cię do studiów na wymarzonym kierunku.

Życzymy powodzenia i dobrych wyborów na maturze!

Danuta Górniak i Jerzy Szeja 8BKarta egzaminacyjna poziomu rozszerzonego zawiera dwa tematy do wyboru.