84 (156)

ii mm umila

Wizje artystyczne X-47B operującego z pokładu lotniskowca...

Boeinga - Bird of Prey, zaś X-47 był bezogonową deltą z ujemnym skosem krawędzi spływu. Wlot powietrza w obu konstrukcjach znajdował się nad krawędzią natarcia płata, a tunel dolotowy do silnika był zagięty w celu zasłonięcia łopatek pierwszego stopnia sprężarki silnika. Uzbrojenie bombowe, np. w postaci dwóch bomb JDAM o wagomiarze 500-1000 funtów było przenoszone w komorach wewnątrz kadłuba.

W lutym 2005 r. dwa X-45 zaprezentowały możliwość współdziałania w zwalczaniu celów naziemnych. Podczas lotu patrolowego zostały one poinformowane o pojawieniu się celu do zniszczenia, po jego wykryciu i identyfikacji, oprogramowanie maszyn autonomicznie dokonało analizy ich położenia względem celu, znajdującego się w dyspozycji zapasu uzbrojenia i paliwa, po czym wybrało ten samolot, który miał większe szanse skutecznego ataku. Następnie pilot z naziemnej stacji kontrolnej zezwolił na wykonanie ataku. Po jego pomyślnym przeprowadzeniu, kolejny cel został zniszczony przez drugiego X-45. W ten sposób udowodniono możliwość spełnienia założeń programu.

W międzyczasie, w maju 2003 r., agencja DARPA przyznała firmie Northrop Grumman (która zawiązała konsorcjum z firmą Lockheed Martin) kontrakt o wartości 160 min USD na opracowanie i produkcję dwóch egzemplarzy większego samolotu X-47B, który byłby w stanie operować z lotniskowców. Rozpoczęcie jego prób przewidziano na 2006 r.

W ramach kontraktu, przyznanego przez DARPA również w maju 2003 r., Boeing też opracowywał większego X-45B (trzy samoloty) w układzie latającego skrzydła (bardzo podobnego do bombowca strategicznego B-2A Spiritj, który wkrótce ustąpił miejsca jeszcze większemu X-45C.

Wymagania obu rodzajów lotnictwa też się zmieniały i do oryginalnych doszły następujące:

■    instalacja zewnętrznych węzłów podwieszeń na dodatkowe uzbrojenie lub zbiorniki

z paliwem;

■    zdolność do tankowania wlocie;

■    zabudowa radaru SAR do wykrywania celów

i oceny skutków ataku;

■    długotrwałość lotu 12 h.

Ponadto USAF rozpatrywały szereg koncepcji UCAV, w tym składowanie złożonego samolotu w kontenerze przez okres ok. 20 lat, z okresowymi kontrolami jego stanu co kilka lat. Dodatkowo do jego zadań doszło ofensywne zakłócanie systemów elektronicznych przeciwnika (zadania tożsame z wykonywanymi przez EA-6B Prowler). Przez pewien czas myślano nad uzbrojeniem samolotu w mikrofalowy system wielkiej mocy do niszczenia urządzeń elektronicznych.

W 2004 r. na Salonie Lotniczym w Farnborough obie firmy pokazały makiety swoich produktów. Jak napisano wcześniej, Boeing w swoim X-45C skupił się na spełnieniu wymagań USAF, zaś Northrop Grumman „celował" X-47B w US Navy. Koniec tego roku przyniósł kolejne rozszerzenie zadań w programie. Doszły do nich zadania ochrony terytorium macierzystego USA, w tym wykrywanie skażeń chemicznych, biologicznych i promieniotwórczych oraz wykrywanie celów znajdujących się pod ochronną warstwą roślinności (w lasach), czy nawet pod ziemią. Jednak za podstawowe uznano wspomniane wcześniej zadania bojowe.

_UCAS-D_

Z powodu ograniczeń budżetowych, w 2005 r. USAF zaczęły wycofywać się z programu J-UCAS, który ostatecznie anulowano w 2006 r. Po wykonanych analizach, dowództwo lotnictwa stwierdziło, że bezzałogowy samolot uderzeniowy dalekiego zasięgu nie będzie mu potrzebny przed 2018 r. Jakiekolwiek prace studyjne mogłyby rozpocząć się około 2010 r. Planowana na początek marca 2006 r. publiczna premiera X-45C została odwołana, a Boeing zaczął przekształcać ten projekt w pokładowy X-45N, bowiem z racji braku uderzeniowych maszyn o dużym zasięgu (porównywalnych z wycofanymi w 1997 r. A-6E Intruder) US Navy chciała kontynuować program samodzielnie. W ten sposób powołano do życia kontynuację czyli program UCAS-D (Unmanned Combat Air System - Demonstration). Jego celem jest stworzenie trudnowykrywalnego bezpilotowego samolotu uderzeniowego, zdolnego do działania z pokładu lotniskowca. Kolejny rok budżetowy przyniósł praktyczne zamrożenie finansowania programu, jednak w sierpniu 2007 r. Northrop Grumman ostatecznie otrzymał sześcioletni kontrakt o wartości 636 min USD na produkcję prototypów X-47B. W pokonanym polu pozostał Boeing ze swoim „znawalizowanym" X-45N. Ob-

m

ITECHIUHR Q /G>nnQ IłlDjSKOlDS 0/ lUUu