8 (790)

4. Zestaw do sączenia pod zmniejszonym ciśnieniem (rys. 1-6) składa się z lejka sitowego lub lejka z płytką z porowatego szkła 1 osadzonego w korku gumowym 2 zamykającym szyjkę kolby ssawkowej 3. Kolba ssawkowa jest połączona za pomocą grubościennego węża gumowego 4 z instalacją próżniową (pompka wodna lub pompa olejowa) za pośrednictwem naczynia zabezpieczającego 5. Naczyniem zabezpieczającym może być butelka dwu- lub trójszyjna, tzw. flaszka Woulfa (czyt. Wulfa) lub kolba ssawkowa, wyposażona w kran 6 umożliwiający po jego otwarciu wyrównanie ciśnienia wewnątrz aparatury z ciśnieniem atmosferycznym. Stosowanie naczynia zabezpieczającego ma na celu uniemożliwienie zanieczyszczenia instalacji próżniowej lub roztworu przesączanego w przypadku przerwania dopływu wody do pompki wodnej lub przepełnienia kolby ssawkowej 3.

W przypadku stosowania pompki wodnej należy zatem przed zakręceniem kranu odcinającego dopływ wody otworzyć kran 6 i wyrównać ciśnienie w aparaturze. Natomiast w przypadku stosowania instalacji próżniowej z pompą olejową należy najpierw zamknąć kran odcinający próżnię, a potem otworzyć kran 6 w celu wyrównania ciśnienia w aparaturze. Unika się w ten sposób zbytecznego podwyższania ciśnienia w całej instalacji próżniowej.

Rys. 1-6. Zestaw do sączenia pod zmniejszonym ciśnieniem: 1 — lejek lub lejek z płytką z porowatego szkła, 2 — korek gumowy, 3 — kolba ssawkowa, 4 — grubościenny wąż gumowy, 5 — butelka trójszyjna (flaszka Woulfa), 6 — kran

3. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY W LABORATORIUM CHEMICZNYM ORAZ ZASADY POSTĘPOWANIA W NAGŁYCH WYPADKACH

Wiadomo, że nieodpowiednie posługiwanie się sprzętem laboratoryjnym może spowodować różnego rodzaju obrażenia ciała, np. urazy mechaniczne, oparzenia termiczne i chemiczne, porażenia prądem.

Podstawowym warunkiem zachowania bezpieczeństwa w laboratorium jest ścisłe przestrzeganie przepisów zawartych w regulaminie pracowni. Przestrzeganie regulaminu pracowni winno być bezwzględnie egzekwowane przez nauczyciela prowadzącego ćwiczenia.

Podczas pracy w laboratorium chemicznym uczniowie mają do czynienia z wieloma substancjami chemicznymi. Rozpatrując te substancje z punktu widzenia ich szkodliwości dla zdrowia, należy zdać sobie sprawę, że prawie wszystkie mogą być niebezpieczne. Stopień ich toksyczności jest zależny tylko od ilości, jaka dostała się do organizmu ludzkiego. Dlatego jednym z podstawowych warunków bezpiecznej pracy w laboratorium chemicznym jest bezwzględne utrzymywanie czystości oraz porządku w miejscu pracy. Niektóre substancje są używane częściej od innych i prawdopodobieństwo zetknięcia się z nimi, a w razie nieumiejętnego obchodzenia się możliwość spowodowania wypadku, jest znacznie większa. Do takich substancji należą stężone roztwory kwasów: siarkowego(VI), solnego, azotowego(V), czy octowego; stężone roztwory wodorotlenku sodu i potasu (tzw. ługi — nazwa zwyczajowa, patrz s. 72), a także stężone roztwory wodorotlenku wapnia i amoniaku.

Bezwzględnie należy przestrzegać następujących przepisów dotyczących pracy podczas wykonywania preparatów:

1.    Utrzymywanie w czystości i porządku miejsca pracy. W przypadku rozlania cieczy na stole należy jego powierzchnię niezwłocznie zmyć wodą, za pomocą mokrej ścierki, a następnie wytrzeć do sucha. Na stole powinien znajdować się tylko sprzęt niezbędny przy wykonywaniu danego ćwiczenia. Po zakończeniu zajęć sprzęt laboratoryjny powinien być odstawiony na swoje miejsce.

2.    Do zlewów nie wolno wrzucać żadnych części stałych, np. sączków, bibuły, korków, zbitego szkła, zapałek, jak również wlewać stężonych roztworów kwasów, mocnych zasad itp. Do tego celu powinny być przeznaczone specjalne pojemniki.

3.    Ogólnych odczynników nie wolno zbierać i gromadzić na stołach

13