.1 INUIIM
mięśniowej, zwane włóknami, zawierają filamenty białkowe (aktynę i miozynę) mające zdolność kurczenia się. Wyróżnia się tkankę poprzecznie prążkowaną (szkieletową i mięśnia sercowego) oraz gładką. W mięśniach stawonogów i mięczaków podział ten nie jest klarowny (mają one różne rodzaje włókien w mięśniach).
Typy tkanki mięśniowej:
poprzecznie prążkowana serca gładka
Tkanka mięśniowa szkieletowa: • jest przytwierdzona do elementów szkieletu i tworzy muskulaturę organizmu • włókna mają dużo mito-chondriów i mioglobiny •włókna zawierają wiele jąder (syncytia) i są równolegle ułożone • włókienka białkowe -miofibryle tworzące poprzeczne prążki (regularny układ prążków jasnych oraz ciemnych) • skoordynowany skurcz miofibryli powoduje skurcz mięśnia • skurcz mięśnia odbywa się wskutek „wślizgiwania się" filamentów aktynowych (cienkich) pomiędzy filamenty miozynowe (grube; por. też 10.1) • skurcze mięśni szkieletowych są zależne od naszej woli
Tkanka mięśniowa serca:
• długie cylindryczne komórki rozgałęziają się na biegunach i łączą, tworząc przestrzenną sieć; poprzeczne połączenia zawierają koneksony • komórki zawierają jedno lub dwa centralnie położone jądra • włókna zawierają liczne mitochondria i mioglobinę (zasada skurczu jak w mięśniach szkieletowych) • podstawowe impulsy do skurczu generuje węzeł zatokowo--przedsionkowy zlokalizowany w tylnej ścianie prawego przedsionka • skurcze mięśnia sercowego są niezależne od woli człowieka
Tkanka mięśniowa gładka: • tworzy mięśnie
(warstwy mięśniowe) ścian naczyń krwionośnych, przewodu pokarmowego, macicy i innych narządów wewnętrznych • komórki (włókna) mięśni gładkich są wydłużone (wrzecionowate) i mają jedno jądro, skurcze mięśni gładkich są powolne (skurcze mięśni poprzecznie prątkowanych są szybkie)
• ruchy mięśni gładkich są niezależne od naszej woli
• nieco inna zasada skurczu ze względu na brak regularnie ułożonych filamentów
Rozkurcz prążek I prążek A
/-w-S
Z Z Z
Model budowy filamentów aktynowych i miozynowych oraz schemat ich ułożenia w czasie rozkurczu i skurczu włókna mięśnia poprzecznie prążkowanego
sarkomer - podstawowa jednostka funkcjonalna włókna mięśnia prążkowanego miofibryle - kurczliwe włókienka białkowe złożone z miofilamentów: cienkich aktynowych i grubszych miozy-nowych, ułożonych w wiązki wiązka miofilamentów -jedna miofibryla wiele miofibryli - w jednym włóknie mięśniowym wiele włókien mięśniowych - jeden mięsień