aspekty fotosyntezy 2

iirnkow swirtinyi b, w których rosną roiKliny. W lrańei«vyt*h przypadkach rośliny żyjące W strefą* H 0 dtt/ym nasil mc* /niemi), szc/c goli w w mniejszych szerokościach geogra-łteznych, wysławione są w ciągu dnia na d/udanie światła o natę/rmu /ma/nic pr/e-wyżs/ająi ym I (>00 W ni Z drugiej stro-tty w wielu środowiskach, jtjk poszycie czy dno niektóry* b tyjiów lasów, panuje siały półmrok, H docierająca ilość światła jest /był pilili.! aby zapewnić możliwość lotu syntezy nawet roślinom ciemolubnym, Między tymi dwiema skrajnościami istnieje cała gama środowisk pośrednich, gdzie dostępność światła słonecznego waha się w szerokich plamcach Opok / powolnych /mian zwią /anych / porą dnia i roku, warunki świetlne mogą ulegać raptownym zmianom na skutek okresowego zasłonięciu słońca przez chmury. Często w obrębie jednej rośliny warunki tfwictlnr są bardzo zróżnicowane, Przykładem takiego /różnicowania mogą być liście znajdujące się na zewnątrz i w głębi korony. Pierwsze maja zapewniony przez większa część dnia swobodny dostęp światła słonecznego, natomiast drugie mogą być oświetlone intensywnym światłem jedynie przez krótki czas przez tzw. plamy świetlne wnikające lokalnie w głąb korony, przez, większość dnia zaś wystawione są na działanie stosunkowo słabego światła.

Odyby badać natężenie fotosyntezy zależnie od intensywności światła, zapewniając stale zachowanie innych czynników, takich 111 stężenie CO;, temperatura, dostępność ppdy itd„ to otrzymałoby sic krzywą, pokazaną na rys, 5,28,

W Zakresie małego natężenia światła istnieje ścisła proporcjonalność między jego Intensywnością I natężeniem fotosyntezy v i ktn odcinek krzywej stanowi linię prostą. W tym zakresie jedynym czynnikiem ogra-me/ąjącym fotosyntezę jest światło. Gdy |jgp|śiltili'światła wzrasta, linia ta zaczyna się zakrzywiać, az wreszcie dia rkizego natężenia osiąga plaleau, W tym zakrc-.t< następuje efekt wyaycenla światłem dals/r zwiększanie jego intensywności nie zwiękuzs juz natę/ema fotosyntezy i czynniki inne ni/, światło ograniczają wtedy intensywność tego procesu.

Punki zaznaczony gwiazdką na rys, 5.28 stanowi tzw. świetlny punkt kompeiwncyj-ny fotosyntezy. Dla natę/eń światłą mniejszych niż w świeflnym punkcie kompot sacyjnym wydzielanie C0s przez roślinę (oddychanie, foto*xidychanie) przewyższa intensywnością jego wiązanie w procesie fotosyntezy. Dla większych natężeń światła dominuje wiązanie CO: , zaś w samym świetlnym punkcie kompensacyjnym procesy wydzielania i wiązania dwutlenku węgla osią gają stan dynamicznej równowagi. Dla stę źcnia COi równego stężeniu ałmostcryc/ nemu (0,036%) i temperatury pokojowej (ok. 20°C) świetlny punkt kompensacyjny fotosyntezy widu gatunków roślin mieści się w zakresie 8-15 prnol m“* • #" *.

Krzywa zależności natężenia fotosyntezy od intensywności światła (przykład przedstawiono na rys. 5.28) mu/c mieć bardzo różny przebieg zależnie od gatunku rośliny, warunków świetlnych, w których ona upr/ed

Rys. 5,28. Zależność intensywności fotosyntezy od natężenia światła. Gwiazdka 1 świetlny punkt kompensacyjny fotosyntezy. (Wg: Strzałka i Kelner 1997. In: Plant Ecophysiology, ed. Praead, s. 393-456, za zgodą John Wlley & Sona, Mew York)