aspekty fotosyntezy 5

u lej warstwie ulegają idosunkowo wolnej wymianie ż resztą otaczającej atmosfery. Haiiera tu nie stanowi jednak dużego ul rud niema dla wnikania CO do lićt i.i, szczególnie w przypadku niedużych liści. Obniżają ja fak/r mchy powiel r/,ii na skutek wiejąc ych wiatrów,

Kolejna barinę dla dylu/jt ('(b slanowia aparaly szparkowe, które znajdują mc mtjezęś dej na dolnej Mionie blaszki liliowej lub niekiedy po obu jej stronach Natomiast u roślin wodnych, o liści,ich pływa ji)< ycb po pwter/chni wody, w pat ki znajdują mc na ich górnej powiet/ihui Jak w v kazały badania, piwiet/ehma liści pokryta ktiiykula jesl bar ćw słabo prrepu%ze/aln,i dla dwutlenku węgla i dlatego główna droga wnikania tego gazu do wnętrz a iiśc la prowadzi przez szparki. Stopień rozwarcia szparek ma zatem decydujący wpływ na intensywność' wymiany gazowej. Pff wniknięcni do komory znajdującej się hczpo średnio pod aparatem szparkowym, dw utlenek węgla przedostaje się do rozbudowanego układu przestworów mied/ykorootkowych. Itrirsmi charakteryzuje się rmęktsz gąbc/trsty Dyfuzja guzowego CO; w przestworach mię dzykoroórkowyd) stanowi kolejna, aczkolwiek stosunkowo niewielka w porównaniu z aparatami szpulkowymi barierę na drodze tego gazu do stromy chloroplastu.

Dwutlenek węgla obecny w przestworach międzykomórkowych wnika do komórek i w ten sposób zaczynu sic drugi etap dylu/jt CO;, przebiegający w cieczy. Dzięki stosun kowo du/ej pr/cpuszc/ałnnóci ścian i błon ktmukkowycb dla CO,- ma/ dobrej rozpuszczalności tego ga/u w wodzie, ten etap dyfuzji stanowi niewielka barierę dla przenikania CO: do chloroplastów.

Jak już wcześniej wspomniano, główna barierę we wnikaniu CO: do liści stanowią aparaty szparkowe. Zasadniczy proces wymiany gazowej między liściem a otaczająca atmosferą odbywa się przez szparki, Ograniczenie to dotyczy nie tylko dwutlenku węgla.

I'i/«z s/putki Wydostaje się <jo -Umotfc/y lltn produkowany w iz#sir fotosyntr/y » tuk//- para wodna trł'M transpirw \\_f Gośliny klnnulu gorącego I suchego n,. ,_: zniTiyk/h './pu;h óMechanizm tmini »pm* łów szjwrkowytb ofnsano w rozd/ i ')A\, /ujrobiegając w ten sp<i*ób utracie ntuJndei-nej Holci wały Tym samym zmniejszaja Jednak dopływ ¹ (> / obu /Jtjąt <j atmosfery, jnzt z < o maleję a b wydajność łotosyrttciy</ nu Wiele roślin żyjących w tego typu środowiskach wykształciło specjalne nie/.ha nizrny zagęszczania dwutlenku węgla w bś i ni łrośliny typu I « i fypM f AM, patrz rozdziały 5.1 TT i 5A-3A), tak ze jego ,!ę/< mc w mkjv u działania karbołssyJs/.y 1.5-bisfosforybulo/y jest du/e por ino zanik Miętych szparek i umo/iiwia wydajna karbok .ylac jc

W badaniach nad wpływem stc/ema dwu tlenku węgla na wydajność procesu łoOisyn-tezy wa/na JCW z na jorność jego rzeczywistej zawartości w miejscu działania karboksylazy 1,5 bisfosforybulo/y Ponieważ bariery dyfuzyjne związane z. przemieszczaniem się CO: w fazie wodnej sa stosunkowo niewielkie i jak się szacuje stanowią około 10# lub mniej oporu dyfuzyjnego szparki, można je pominąd i / pewnym przybliżeniem pr/.y-jąd, ze stężenie to odjiowiada zawartości (i) w przestworach międzykomórkowych miękrs/u gąbczastego. Dla określonego ciśnienia parcjalnego CO- w atmosferze można obli- zyd stężenie C "Oj w przestworach międzykomórkowych korzystając / równania:

„    \,6AP

r. - c,—

g

gdzie Cj i C , - ciśnienie parcjalne C0₂ odpowiednio w przestworach międzykomórkowych liścia i otaczającej atmosferze. A - natężenie fotosyntezy mierzone np. intensywnością wydzielania tlenu. Z⁵ - ciśnienie atmosferyczne, g - przenikałność pary