adm4

przeznaczenia militarnego wykorzystywane podczas działań o charakterze wojennym, podczas polowań, a także w innych celach. Broń biała (sieczna i drzcwcowa) to dzieła znakomitych mistrzów z wielu historycznych regionów kontynentu. Chronologicznie zbiory te mieszczą się w przedziale XVI-XL\ w., chociaż wicie z eksponatów pochodzi z jeszcze wcześniejszych czasów. Bogactwo kolekcji pozwala wnioskować naturalnie nie w jednakowym stopniu o sztuce wyrobu broni w Europie w okresie późnego średniowiecza i czasach późniejszych.

Na przykład stara duńska broń w Ermitażu reprezentowana jest przez niewielką liczbę eksponatów. Są wśród nich egzemplarze broni palnej dla regularnej armii, pałasz oficerski z czasów króla Fryderyka VI (1808-1839) oraz szabla oficerska wykonana w znanej pracowni J.S. Haraschcka w Kopenhadze w latach 1880-1885. Interesujący jest takt, iż szabla ta znajdowała się niegdyś w pałacowej garderobie cara Aleksandra III (1881-1894). Wśród zbiorów Arsenału znajdują się także prace mistrza N.I. Lebniza.

Wśród oręża szwajcarskiego wyróżniają się oryginalne pod względem budowy i sposobu dekorowania pólzbroje. Są też znakomite „lucerncńskie młoty", dalej broń sieczną, wśród której znajdziemy pochodzącą z XVII w. szablę o oryginalnym kształcie, serię doskonale wykonanych pod względem technicznym sportowo-myśliwskich strzelb z 1 połowy XIX w.

Uzbrojenie pochodzące z warsztatów niderlandzkich i polskich jest liczniej reprezentowane. Interesujące rozwiązania konstrukcyjne, perfekcyjne wykończenie i elegancja ozdób przytłaczającej większości zabytków, pozwalają należycie ocenić dzieła mistrzów z tych historycznych regionów. Występują tu w sposób wystarczająco pełny wszystkie podstawowe typy polskiego uzbrojenia ochronnego z charakterystycznymi dekoracjami. Wśród nich pólzbroja husarii, słynnej „skrzydlatej jazdy". Zainteresowanie wywołują rzadko spotykane dalekosiężne strzelby z XVII w., jak i te późniejsze, pięknie przyozdobione dzieła warszawskich rusznikarzy, pracujących na zamówienie wysoko postawionych osób.

W Zbrojowni przechowuje się kilkadziesiąt egzemplarzy broni wykonanej w Anglii i Szkocji. Niemal wszystkie charakteryzują się oryginalnym wyglądem i budową, wyróżniając broń tę z ogółu oręża europejskiego. Dominują wspaniale wykonane strzelby i pistolety z XVIII i początku XIX w., jak rówmież doskonała broń sieczna z tego samego okresu z pracowni najlepszych mistrzów Londynu i Edynburga. Uwagę zwracają paradne szable wykonane w Londynie, łączące efektowne tworzyw^ra - polerowaną stal, pozłacany brąz o powierzchniach zdobionych w oryginalnych technikach (gęstego nacinania - tzw. czekanki). Na uwagę zasługuje grupa pochodzących z początku XX w. szkockich puginałów o oryginalnej formie zewnętrznej.

Broń hiszpańska w kolekcji Zbrojowni przewyższa pod względem liczby i typów pochodzącą z Anglii i Szkocji. Wyróżnić można kilka rzadkich egzemplarzy uzbrojenia, jak wspaniale zdobione hełmy i kolistą tarczę, z końca XV - początku XVI w. Na uwagę zasługują strzelby myśliwskie i pistolety - dzieło madryckich rusznikarzy XVII w^r. Najbardziej wyróżnia się duża grupa różnorodnej broni białej wykonanej przez słynnych mistrzów toledańskich u schyłku XVI i iv XVII w'. Miecze, rapiery i sztylety przyozdobione wykwintną, ażurową snycerką w^r stali, są przykładem najwyższej umiejętności artystycznej obróbki metalu.

Oręż francuski reprezentują w Ermitażu dziesiątki obiektów pochodzących z warsztatów Paryża, Sedanu, Saint-Eticnne i innych ośrodków od końca XVI do 2 połowy XIX w. Wśród nich znajduje się kilka pel-

24