adm5

nycli zbroi i półzbroi o oryginalnej formie i zdobieniu. Są też najciekawsze prace rusznikarzy końca XVI-XVI1 w. - w tym kilka arcydzieł, wykonanych dla francuskich królów. Wyjątkową wartość historyczną i artystyczną ma broń epoki cesarza Napoleona I, wykonana przez najznakomitszych rusznikarzy', jakimi byli Nicolas Nocl Boutet, M.G. Bemie |?1. A. Lcpage. Niektóre z tych dziel paradne szpady i szable, strzelby i pistolety - należały do samego Napoleona lub do osób z jego najbliższego otoczenia.

Włoskie zbiory kolekcji Zbrojowni swą liczbą eksponatów ustępują tylko najliczniejszej grupie broni - niemieckiej. Chronologiczny przedział czasu obejmuje prawie cztery stulecia - od końca XV do XIX w. Rozpiętość eksponatów jest bardzo szeroka. Kompletne rynsztunki uzbrojenia ochronnego wykonane przez najsłynniejszych mistrzów z Mediolanu przeplatają się z ich poszczególnymi częściami hełmami, tarczami, zbrojami - będącymi dowodem zadziwiającej umiejętności pracy' w metalu. Niektóre z nich, jak na przykład paradny hełm księcia Guidobaldo II della Kovere (1514-1574), pochodzący z pracowni piat nerskicj znakomitej rodziny Negroli, od dawna uważany' jest za arcydzieło sztuki minionych epok.

Liczne serie wszelkiego typu broni białej - rapiery i szpady, miecze i puginały wszystkich typów z Mediolanu, Wenecji, Genui i innych tradycyjnych ośrodków - jakością i zdobnictwem świadczą, że ich twórcy byli godnymi rywalami swych hiszpańskich współbraci.

Dawna włoska broń palna (strzelby i pistolety XVII i początku XIX w.) w kolekcji Zbrojowni liczy kilkadziesiąt sztuk pochodzących / różnych regionów kraju i jest wykonana na wysokim poziomic artystycznym. Szczególną uwagę przyciągają prace znanych rusznikarzy z rodziny Cominazzo z miejscowości Gardone pod Brescią. Zarówno pistolety jak i karabiny wyróżniają się starannością i wykwintnością ornamentu, w którym dominuje ażurowana stal.

Najobszerniejszy dział europejskiej części kolekcji stanowią militaria pochodzące z Niemiec, Austrii i z Czech, stanowiące niegdyś jeden region historyczny. W tym liczącym ponad kilkaset pozycji dziale, reprezentowane są wszystkie rodzaje broni używanej w czasie wojen, polowań i parad. Ekspozycja zawiera dziesiątki egzemplarzy uzbrojenia ochronnego z okresu tzw. „gotyckiego" (schyłek XV - początek XVI w.) do tzw. okresu „ raj l ars kiego" (połowa XVII w.). Wiele z nich wykonali najznakomitsi mistrzowie swoich czasów na zamówienie przedstawicieli ivyższęj arystokracji. Wyróżniają się one szczególną perfekcją wykonania.

Równie bogate i różnorodne są serie białej broni i broni palnej. Wykonane były w tradycyjnych ośrodkach: Norymberga, Augsburg, Pasawa, Solingen. Charakteryzują się swoistymi formami, szerokim wachlarzem typów, oryginalnością konstrukcji i zdobnictwa, opartego na tradycji i zasadach estetycznych niemieckiej kultury artystycznej.

W określonym związku z wyrobami europejskimi pozostaje stosunkowo nieliczna grupa oręża końca XVIII-XIX w., pochodząca z USA. Oprócz kilku historycznie ciekawych przykładów broni białej, przeważają w niej wspaniale strzelby, karabiny, rewolwery, wykonane przez znanych rusznikarzy wynalazców. Większa część podarowana została przez samych twórców członkom rosyjskiego domu carskiego.

«*#

Wschodni dział zbiorów Arsenału, ze względu na swą ogólną zawartość, jest mniej liczebny od europejskiego, lecz znacznie przewyższa rosyjski. Podstawę stanowią dzieła mistrzów z XVI-X1X w., choć towarzyszą im również wcześniejsze.

25