56216 str30 (18)

221 a. Okrycie huąue na zbroi, na tkaninę naszyte zdobienie heraldyczne; b. huąue w ubiorze cywilnym, po bokach wycinane zęby z obszyciem futrzanym, około pot. XV w.

taka nie miała nawet elastyczności zwykłego sukna, dlatego leż przedstawieni w płóciennych ubiorach chłopi mają spodnie pofałdowane i ściągnięte u dołu obuwiem.

Ulubionym przez elegantów kolorem spodni był kolor czerwony; w ubiorze codziennym często używano spodni czarnych.

Oprócz robę z rękawami używano w XV w. okryć skrojonych z wycinków kola, zeszytych tylko na ramionach, z boków zaś otwartych, nazywanych huąue. W początkach XV w. huąue noszono jako krótki płaszczyk w miejsce dawnej cotte tTarmes na zbroi kutej (221 a, b). W podobnej formie, czasem z ozdobami z motywów dewizy (godła osobistego) lub herbów, rozpowszechniły się krótkie okrycia w ubiorze rycerskim i paziów (221 b). Dekorację tego okrycia wykonywano w technice aplikacji wyciętych ze sukna motywów, które przyszywano starannie na brzegach i otaczano sznureczkiem. Motywy układano, ze względu na formę wycinka koła, na wykreślonych promieniach, tak że dekoracja układała się zgodnie z fałdami ubioru (222 a. b). Huąue szyto z sukna, często nawet długie, zdobiąc brzegi ubioru futrzanym obszyciem, jak np. na malowanym przez van Eycka portrecie Jana Arnolfiniego, kupca z Lukki (ok. 1434).

W ubiorach dworskich z początku XV w, stosowano różne ozdoby nakładane, jak np. tzw. carcan orderowy (223 a-c), przypominający swą wysokością ażurowy złoty kołnierz, noszony na wysokim kołnierzu robę i używany do około 1415 r., lub złoty skręcony łańcuch, umieszczany również na kołnierzu robę (209 a). Dziwna ozdoba z dzwonków srebrnych, okrągłych łub wydłużonych, zawieszonych u pasa na cienkich łańcuszkach, w naszyjniku albo na długim pasie tkaniny przerzuconych na skos na ubiorze, miała swój początek w ostatnich latach XIV w. (211 b, 214, 223 c).

Moda dzwonków rozpowszechniła się bardzo szybko i poza Francją, ale zaczęła zanikać przed 1420 r. Utrzymała się dłużej, zwłaszcza na dworze książąt burgundzkich, przy noszonych na specjalne okazje, zjazdów, uroczystości, zebrań towarzyskich, tańców, ubiorach fantazyjnych, komponowanych przez uczestników zabawy.

Ozdoby ubiorów dworskich z początku XV w. polegały na umieszczaniu na ile gładkiego sukna lub jedwabiu o jednolitej barwie motywów dewizy, tj. godła, wybranego do osobistego użytku, połączonego czasem z krótkim hasłem lub

1S2

222 a. Układ promienisty motywów z aplikacji na wykroju robę, około r. 1430; b. krój huąue zdobiony aplikacją z listków ze sukna

224.    Naszycie dewizy na rękawie workowym zaokrąglonym z dwoma otworami, pocz. w. XV

225.    Sokolnik przywołujący sokoła, około r. 1430

223 a_t b. Złoty kołnierz orderu białego jelenia, około r. 1410; c. zastosowanie dzwonków w męskim ubiorze dworskim, luźne, krojone kloszowo okrycie robę z otwartymi rękawami i wycinanką na brzegach, sztywny kołpak z piórami

183