a3

sy moich bliskich według fragmentów moich wspomnień. Przypominam sobie nagle nazwę rejonu, a on ją zapisuje; na drugi dzień przypomina mi się nagle nazwa osiedla — i on ją również zapisuje; to nagle przypomina mi się imię siostry. W końcu kolega zdecydował się napisać list do mojej rodziny, list z niezbyt dokładnym adresem, ponieważ nie pamiętałem nazwy ulicy, numeru domu i numeru mieszkania. I do tej pory nie mogę sobie przypomnieć nazwiska swojej młodszej siostry i nazwiska matki, ppnieważ miały inne nazwiska niż ja (matka wyszła za mąż po raz drugi)... Czasem przypominała mi się nazwa miasta, lecz prawie natychmiast ją zapominałem, to znów przypominała mi się nazwa rejonu, lecz też zapominałem ją szybko, a później długo nie mogłem jej sobie przypomnieć...

Słuchałem wszystkiego, o czym mówiono dookoła. Pieśni, opowiadania, rozmowy jakby powoli zapełniały moją głowę... żywość słowa, ponowne zapamiętywanie i przypominanie słowa, które powoli wchodziło w skład moich myśli. Początkowo nie mogłem przypomnieć sobie słów potrzebnych mi do napisania listu. Lecz koniec końców zabrałem się do pisania listu i szybko go napisałem — krótko i zwięźle. Oczywiście nie mogłem przeczytać tego, co napisałem, a pokazać tego kolegom z jakichś powodów nie chciałem. Żeby nie narażać się na wątpliwości, szybko zakleiłem kopertę, napisałem adres domowy i zaniosłem list na pocztę”.

To, co najgorsze, miał poza sobą. Czyżby tak było? Czy przypuszczał, że pierwsze sukcesy, które wreszcie osiągnął, pozostaną jedynymi, że — co zauważył u siebie w pierwszych miesiącach po zranieniu — rozpad pamięci, niemożność korzystania z uprzednio zdobytych doświadczeń, przypominania słów pozostaną już na zawsze, że pamięć będzie już taka rozbita i niedostępna, że nad wydobyciem z niej jakiegokolwiek szczegółu będzie musiał pracować, pracować i jeszcze raz pracować! Gdyby wiedział o tym od początku, życie byłoby dla niego męczarnią! Ale miał nadzieję i starał się robić wszystko, aby „rozruszać” swoją pamięć, walczył o każdy jej fragment, starał się zorientować w tym, co się z nim dzieje, zrozumieć, co z nim jest. Pisał z precyzją badacza władającego wszystkimi elementami wiedzy psychologicznej, cierpliwie dobierał określenia, zdania, by opisać swoje trudności, sformułować własne myśli; dał nam stronice klasycznej analizy swego defektu. Dokonał jej zupełnie sam, siedząc przy stole w swoim maleńkim pokoiku w miasteczku, które uprzednio nazywało się Kazanowka, a następnie stało się osiedlem robotniczym Kimowsk, nie kontaktując się z nikim i od nikogo nie otrzymując pomocy.

„Do momentu zranienia w mojej pamięci zgodnie z moim życzeniem szybko i wyraziście pojawiała się określona myśl. Po zranieniu cała pamięć rozdrobniła się na maleńkie cząsteczki, słowo i jego znaczenie rozstały się z sobą, myśl przestała sprawnie funkcjonować, gubiła się tak jak słowo i jego znaczenie. Główna część pamięci przepadła na zawsze: pojęcia docierają do niej z dużą trudnością, a czasem w ogóle nie docierają, pozostały w niej też tylko same słowa bez jakiegokolwiek znaczenia...

W głowie dzieje się coś niejasnego, niezrozumiali