a (808)

WYKŁAD I

MIĘŚNIE

Mięśnie tworzą czynny narząd ruchu. Jednostką strukturalną narządu ruchu czynnego jest mięsień. Podstawowym warunkiem pracy^T mięśnia jest łączność z OUN.

Mięsień reaguje na bodźce pochodzące z OUN skurczem. Skurcz jest czynnym skróceniem długości mięśnia. Przy skurczu wytwarzana jest energia cieplna i mechaniczna, dzięki której jest możliwy ruch.

Siła mięśnia jest tym większa, im więcej znajduje się w nim czynnych włókien mięśniowych, czyli miocytów.

W organizmie ludzkim wstępują trzy rodzaje włókien mięśniowych i mięśni:

m. gładkie - wchodzące w skład ścian naczyń narządów wewnętrznych - ich skurcz jest długotrwały, powolny i niezależny od woli,

m. poprzecznie prążkowane - wchodzące w skład narządu ruchu - ich skurcz jest szybki i zależny od woli, m. sercowy - z włóknami mięśniowymi poprzecznie prążkowanymi o specyficznej budowie.

Wewnątrz miocytu znajdują się równolegle ułożone włókienka kurczliw e zwane miofibrylami. Na końcach miocytu miofibryle przechodzą w ścięgno (tendo). Włókna mięśniowe układają się w pęczki otoczone błoną łącznotkankową zwaną omięsną wewnętrzną (perimysium internum ), natomiast omięsna zewnętrzna (perimysium acternum) otacza całą grapę pęczków. Cały mięsień otacza elastyczna powięź (Jascia), oddzielająca od siebie poszczególne mięśnie.

Czynną częścią mięśnia jest brzusiec (venter) kończący się ścięgnem (m. płaskie mają zakończenia w postaci blaszek zwanych rozcięgnami).

Jeżeli mięsień posiada więcej niż jeden brzusiec, wówczas brzuśce otrzymują nazwę głów i stąd nazwa np. m. dwugłowe, czterogłowe, itp.

Gdy mamy do czynienia z brzuścem płaskim i rozłożonym na większej powierzchni mówimy, że jest to mięsień plaski.

Położenie m. względem osi obrotu stawu warunkuje charakter czynności mięśni: zginacze to m. leżące ku przodowi tej osi prostowniki - m. przeciwległe do nich przywodziciele - m_ leżące po stronie przyśrodkowej odwodziciele - m. leżące po stronie bocznej obracające - m. mające przebieg skośny, poprzeczny i spiralny.

Skośny przebieg powoduje, że mogą być one jednocześnie np. m. zginającymi i obracającymi.

Mięśnie działają zespołowo, układają się w grupy w stosunku do osi stawów.

W przypadku nawet niewielkiego ruchu (np. zginanie palca), ruch ten wykonują mięśnie współdziałające ze sobą, stąd ich nazwa m. współdziałających lub synergistycznych.

Mięśnie wykonujące ruch przeciwny noszą nazwę mięśni antagonistycznych.

Mięśnie ścian tułowia

mm. klatki piersiowej mm. ścian brzucha przepona

MM. KLATKI PIERSIOWEJ

Warstwa powierzchniowa: m. piersiowy większy m. piersiowy mniejszy m. podobojczykowy m. zębaty przedni Warstwa głęboka:

mm. międzyżebrowe zewnętrzne mm. międzyżebrowe wewnętrzne mm. międzyżebrowe najgłębsze mm. podżebrowe m. poprzeczny' klatki piersiowej