chowywanie i prezentację wstępną. Wstępnie opracowane dane czasami wystarczają do podjęcia decyzji, ale więcej informacji otrzymuje się po właściwej analizie metodami statystycznymi.
Ostatnim etapem procesu badania jest prezentacja i ocena wyników badania. Wyniki są prezentowane w formie zarówno pisemnej, jak i ustnej. Treść prezentowanych wyników jest dostosowana do konkretnego odbiorcy, którym może być handlowiec, projektant inżynier lub klient. Ostatni etap badania jest pomostem między procesem badania a wykorzystaniem wyników badania w działalności danego przedsiębiorstwa.
Opisana wcześniej cykliczność badań marketingowych występuje w różnych rodzajach tych badań. Umiejętność rozróżniania rodzajów badań marketingowych ma duże znaczenie praktyczne, ponieważ ułatwia zaprojektowanie oraz określenie zakresu badań. Dalej przedstawiamy krótki opis najważniejszych rodzajów badań pogrupowanych według jasnych kryteriów.
Kryterium horyzontu czasowego. Przyjmując za punkt odniesienia bieżący czas, można wyróżnić trzy następujące rodzaje badań marketingowych:
• badania historyczne (ex post),
• badania bieżące,
• badania perspektywiczne {ex antę).
Badaniami obejmuje się zazwyczaj zjawiska, które wystąpiły w ciągu ostatnich 5 łat (badania historyczne) oraz zdarzenia obecne (krótko- i średniookresowe) — badania bieżące. Celem badań perspektywicznych jest zwykle prognozowanie, które często się opiera na tendencjach występujących w ostatnich latach.
Kryterium stopnia szczegółowości. Zgodnie z tym kryterium badania marketingowe dzieli się na:
• mikroekonomiczne,
• makroekonomiczne.
Oba te rodzaje badań są powiązane z ich przedmiotem. W większości przypadków badaniom marketingowym poddaje się przedmiot i zakres działalności przedsiębiorstwa lub innej organizacji. Przedmiotem mikroekonomicznych badań marketingowych jest zarówno bliższe otoczenie przedsiębiorstwa, jak i samo przedsiębiorstwo. Natomiast przedmiotem badań makroekonomicznych jest na ogół dalsze otoczenie (makrośrodowisko). Wyniki badań makroekonomicznych stanowią często tło lub przedmiot porównań dla wyników badań mikroekonomicznych.
37