z51-elemento\vego wykazu (Af) wymaga podziału wykazu na 17 równych interwałów (k), skąd:
n
Z pierwszego interwału wybiera się losowo jakikolwiek numer, a każdy następny — co k. Jeżeli pierwsza zostanie wylosowana jednostka o numerze 2, to kolejnymi wylosowanymi jednostkami próby są: 5, 8, II, 14 itd. Metodę tę stosuje się do dobom dużych prób z dużych wykazów. Metody tej nie można jednak uznać za metodę w pełni losową, bo tylko dobór pierwszej jednostki jest losowy.
Spośród metod dobom niclosowego największe zastosowanie w badaniach marketingowych znalazły dwie metody: metoda dobom jednostek typowych oraz. metoda doboru kwotowego (proporcjonalnego).
Metoda doboru jednostek typowych ma zastosowanie w doborze jednostek prostych lub złożonych, typowych uważanych za przeciętne. Przykładem są przeciętne gospodarstwa domowe o przeciętnych dochodach i wielkości rodziny, uliczni przechodnie w powszedni dzień, grupy przyjaciół i zrzeszenia, testowanie nowego produktu żywnościowego przez dodawanie go do innych sprzedawanych produktów. Metoda ta jest często stosowana we wstępnych etapach badań, gdzie wymagane są szybkość i małe koszty, np. do pomiaru pilotowego, sprawdzenia kwestionariusza. Metoda doboru jednostek typowych jest jednak źródłem większych błędów w porównaniu z losowaniem prostym.
Metoda doboru kwotowego jest szeroko stosowana w badaniach marketingowych. Metoda ta opiera się na założeniu, że próba jest reprezentatywna dla wszystkich elementów badanej populacji; struktura próby pod względem istotnych cech jest taka sama, jak struktura badanej zbiorowości. Próbę tę dobiera się w następujący sposób.
• Badaną populację dzieli się na grupy (warstwy) według takich cech-kryte-riów, jak wiek, pleć, wielkość rodziny, dochód, rodzaj grupy społecznej lub działalności. Każdą wyodrębnioną warstwę należy operacyjnie zdefiniować. Dobór próby wymaga więc dokładnej znajomości struktury badanej populacji ze względu na pożądane cechy. Bardzo często są stosowane kryteria geograficzne.
• Po wyborze warstw określa się skład próby. W tym celu należy ustalić udział procentowy wybranych warstw w populacji badanej. Następnie oblicza się skład próby proporcjonalnie do udziału poszczególnych warstw w populacji. Ustalona wcześniej liczba jednostek próby zostaje podzielona proporcjonalnie do udziałów poszczególnych warstw. Te składowe liczby jednostek próby nazywa się kwotami.
61