które można ekstrapolować w przyszłość — (o zmiany w postaci trendu, cyklu, zmiany sezonowe oraz zmiany losowe. Statystyka i ekonometria dostarczają wielu metod ekstrapolacyjnych dla każdej z wymienionych postaci zmian. Przypomnijmy niektóre z nich, mające największe zastosowanie w badaniach marketingowych.
Metody ekstrapolacyjne JAKOŚCIOWE. Metody te można określić jako intuicyjne. Najczęściej stosowana jest metoda szacowania spodziewanej wielkości zmiany danego zjawiska o pewien procent. Na przykład można przewidywać wzrost sprzedaży produktu na przyszły rok w wielkości podobnej, jak w roku ubiegłym, plus 5%.
Odmianą jakościowej metody ekstrapolacyjnej jest metoda graficzna. Ideę tej metody pokazano na rysunku 5.14, gdzie widać, że układ i tendencja zdarzeń dotychczasowych w okresie T(rT5 są przenoszone na najbliższy okres Ts-T(l. Uzyskane z pomiarów dane surowe nanosi się na układ współrzędnych, co pozwala dostrzec tendencję i przenieść ją na najbliższy okres.
Rysunek 5.14
Graficzna metoda jakościowa służąca do przewidywania wielkości sprzedaży
METODY analizy trendu. Podobnie jak w przypadku jakościowej metody graficznej, analiza trendu zaczyna się od naniesienia uzyskanych z pomiarów danych na układ współrzędnych. Ekstrapolację przeprowadza się jednak za pomocą metod ilościowych, zazwyczaj metodami regresji. Zmienną niezależną jest tu na ogól czas, a zmienną zależną — zmienna prognozowana. Wyniki pomiarów analizuje się za pomocą metod regresji i w ten sposób otrzymuje funkcję najlepiej charakteryzującą tendencję rozwojową wyników empirycznych. Przedłużenie tych funkcji charakteryzuje prognozowany okres. Najczęściej stosowane funkcje przedstawiono na rysunku 5.15.
307