BATES9

TECHNTO B/\D/\N\A NiEPRwmotowcai

Dzięki tej technice można wyznaczyć granicę pomiędzy płucami, nad którymi występuje odgłos opukowy jawny, a stłumieniem wynikającym z obecności struktur poniżej przepony. Nie opukuje się samej przepony. Można tylko określić jej prawdopodobne położenie na podstawie poziomu pojawiającego się stłumienia.

W dalszej kolejności określa się ruchomość dolnych granic płuc. Jest to różnica pomiędzy poziomem stłumienia na szczycie wydechu a poziomem stłumienia na szczycie wdechu. W warunkach prawidłowych •wynosi ona 5-6 cm.

Osłuchiwanie

Osłuchiwanie to najważniejsza część badania, pozwalająca na ocenę przepływu powietrza przez drogi oddechowe. W połączeniu z opukiwaniem daje klinicyście dodatkowo możliwość oceny stanu miąższu płuc oraz jam opłucnej. Osłuchiwanie składa się z 3 części: 1) słuchania dźwięków, które wytwarzane są w procesie oddychania, 2) słuchania dodatkowych szmerów oddechowych oraz 3) w przypadku podejrzenia nieprawidłowości, słuchania dźwięków przewodzonych na powierzchnię klatki piersiowej, wytwarzanych podczas mowy i szeptu pacjenta.

Szmery oddechowe podstawowe, Szmery te rozróżnia się na podstawie nasilenia, wysokości oraz czasu trwania podczas fazy wdechu i wydechu. Istnieją 3 podstawowe szmery oddechowe:

® Szmer oddechowy podstawowy pęcherzykowy: dźwięk miękki, o niskiej częstotliwości. Słyszalny jest podczas wydechu, podczas przerwy pomiędzy wdechem a wydechem i zanika w ok. 1/3 fazy wydechowej.

@ Szmer oddechowy podstawowy oskrzelowo-pęcherzykowy: trwa jednakowo długo podczas fazy wydechu i wydechu, niekiedy pomiędzy tymi dwiema fazami występuje krótka przerwa. Wykrycie różnic w nasileniu i wysokości jest często łatwiejsze podczas wydechu.

® Szmer oddechowy podstawowy oskrzelowy: jest głośniejszy i ma wyższą częstotliwość, pomiędzy fazą wdechu a wydechu pojawia się krótka przerwa. Faza wdechowa trwa dłużej niż wdechowa.

Dokładną charakterystykę 3 wymienionych szmerów oddechowych podstawowych przedstawiono w tabeli na następnej stronie. Wyróżnia się również szmer tchawi-czy - bardzo głośny, szorstki dźwięk, który słychać podczas osłuchiwania tchawicy w obrębie szyi.

Szmery oddechowe osłuchuje się za pomocą membrany stetoskopu, poprosiwszy uprzednio pacjenta, aby oddychał głębiej niż zazwyczaj, przez otwarte usta. Miejsca i kolejność osłuchiwania pokrywają się z miejscami opukiwania. Osłuchuje się stopniowo poszczególne miejsca kolejno po obu stronach i porównuje symetryczne obszary pół płucnych. Gdy stwierdzi się jakiekolwiek nieprawidłowości, osłuchuje się sąsiednie miejsca, tak aby dokładnie określić ich zakres. W każdym miejscu osłuchuje się co najmniej jeden cykl oddechowy. Należy uważać, aby nie doszło do hiperwen-tylacji chorego (objawiającej się zawrotami głowy lub zasłabnięciem) - w razie potrzeby pozwala się pacjentowi odpocząć i przez pewien czas oddychać normalnie.

Zwraca się uwagę na nasilenie szmerowe Są one zwykle głośniejsze w dolnych tylnych polach płucnych i mogą różnić się w zależności od osłuchiwanego obszaru. Gdy szmery zanikają, prosi się pacjenta, aby oddychał głębiej, dzięki czemu mogą stać się lepiej słyszalne. Jeżeli pacjent nie oddycha dostatecznie głęboko łub ma grubą ścianę klatki piersiowej, spowodowaną np. otyłością, to szmery oddechowe mogą być ściszone.

Piżama, inne ubranie, które ma na sobie; pacjent, czy nawet sama ściana klatki ] piersiowej mogą być niekiedy przyczyna pomyłek podczas osłuchiwania. Włosy na klatce piersiowej mogą naśladować trzeszczenia. W takiej sytuacji albo przycis się mocniej stetoskop do klatki piersiow albo zwilża włosy, jeżeli pacjentowi jesz zimno lub jest napięty, to można usłysz-dźwięki wywołane kurczeniem się miesi - stłumione, o niskiej częstotliwości burczenie czy dźwięk przypominający ry Zmiana pozycji ciała pozwala na ich wyeliminowanie. Dźwięki takie można wywołać samemu podczas wykonywani próby Valsaivy przy równoczesnym osłuchiwaniu własnej klatki piersiowej.

Szmer oddechowy cichy (osłabiony) pojawia się w przypadku zmniejszonego przepływu powietrza przez drogi oddechowe (np. w POChP, przy osłabień mięśni) lub gdy przewodzenie dźwięków jest upośledzone (w przypadku obecnoś wysięku w opłucnej, w odmie opłucnowi czy POChP).