Bez nazwyD

82

HRB

HRE

HRF

HRG

0,26 - h

0,002

= 130 - e.

(7.3)

Dla skal N i T otrzymuje się:

(7-4)

{    0,10 -h ,_nft

f =-= 100 - e.

0,001

Oznaczenie twardości Rockwella składa się z liczbowego wyniku pomiaru, skrótu HR, uzupełnionego litera, określająca, skalę, według której wykonano pomiar. Dla przykładu: zapis 59 HRC oznacza twardość wynoszącą 59 jednostek, zmierzoną wg skali C z zastosowaniem wglębnika diamentowego, zapis 90 HRB oznacza twardość 90 jednostek, zmierzoną wg skali B z zastosowaniem wglębnika stalowego w postaci kulki. W przypadku skal N i T obowiązują nieco odmienne zasady oznaczania twardości.

Z tablicy 7.1 wynika, że w sposobie Rockwella stosowane są dwa typy wgłęb-ników: stożek lub kulka. Diamentowy stożek ma kąt wierzchołkowy wynoszący 120°. Stalowe kulki mają średnice wynoszącą 1,588 mm (1/16") dla skal B, F i G oraz średnicę 3,175 mm (1/8") dla skal E. H i K. W polskiej normie określono m.in. twardość kulek, która powinna być nic mniejsza niż 850 HVI0.

W normie PN-91/H-04355 podano warunki, jakie muszą być spełnione podczas pomiaru twardości za pomocą skal A-K. Najważniejsze z nich omówiono poniżej.

1.    Powierzchnia próbki w miejscu pomiaru powinna być równa, płaska i gładka, o średnim arytmetycznym odchyleniu profilu chropowatości R„ nie przekraczającym 2,5 |im (wg PN-87/M-04251), pozbawiona wszelkich zanieczyszczeń. Próbka powinna stabilnie przylegać do stolika twardościomierza.

2.    Temperatura w czasie pomiaru powinna wynosić 20^ °C.

3.    Dla określenia średniej arytmetycznej wartości twardości należy przeprowadzić co najmniej trzy pomiary.

4.    Obciążenie główne F, powinno być przykładane łagodnie i bez wstrząsów i utrzymywane przez podany poniżej czas:

-    1+3 s dla metali wykazujących w warunkach pomiaru odkształcenia plastyczne (wyraźne zatrzymanie wskazania urządzenia pomiarowego),

-    1+5 s dla metali z nieznaczną tendencją do odkształceń plastycznych (nieznaczny wzrost wskazań urządzenia pomiarowego),

_

I jhlica 7.1. Charakterystyka wybranych skal iwardotei Rockwella

y > 6 o vó n tsj

Wyjątkowe twarde materiały powyżej 67 HRC (węgliki), cienkie taśmy stalowe o grubości wg rysunku 7 2

JU *r _2 u m « S K Sil i : 5 t = = ? V S " M* o. ^ o O :!Ł ¥ O j?S 5 i 3 > O "3 M S4 o — •_> 2 p c 5 c

e. o -i y 0    O c ni 3 •U — JC. ~ n = M o u *2 > >    O 2 ' » § slś ••: fi >    3; 3 3 y a =o 2 v .r 1    . y a 2    3 •/ł w

•

•

Ó -Q 2 90 O U * n. r* Zl N 5 c >> o ^u C- ZL > •_) " •s\ • — .2 - n > o >> CL a ■ V)

■

•

•

1    s ^3. 5) U N n o ? e 2    o-C o 2 2. O V ^N o > ^ ^ "H 2 *3 — > vń 3 •3 E > c 0    CL o/i .y rs 1    § N v? ^5/1

n u C -n c y C c v 2 5 ^ = 2 E ^ s m r s 1 ! o .. 2 9- = — 3 >9 y 5 | Ci .2 — ^ V u ? 2 5 v> —

lla o S — NJ 5 c_

00 00 + o M

5 o o + o n

o fić o r- + o m

a 2 r~ + o -T

O O 4. O r—

3 + O O

+ o m

5 o o o OC

U o o o -r

z z z A/ «/ ->/ m -r v~> V* 90 n- o 2* r~ O r-9 —

lii i?l v-v — ^=

J3 o o O p lii 11^1

m O O O*

ni g o*

ni o o o'

n» O o o

m o o o

ni o o o

ni O O

ni O O o'

ni O O o

O O o’

O O

i*i y> ji

O rs o

■o m o*

o ni O

o ni o

o ni O*

o ni O

o ni o

•O ni O

o

o o

O o'

JO y* 30

>* iS | ł, § i 5 " n

E P3 E o > M - C 36 3 2”! «/» “' g

£ -5 2 o ^ c O 3 v nt 3.1“ '-5

u 2

v-v n* ro G n _£ J2

3 — i e ■9 30 T£ 90 3 I ®

9C 90 »n s .*3 i V

•n n* si n = -C

«n. r- G 3 _C

i5 i . 3 Ś 3 ^5 .1 ■5

« E ■3 ^s S Wł — G

Z u E v -Si '3 -C, O

V I l.^+. « -Ł. O

*T oc oc */■»

r-_ o" 00

r-* T

r>. O »

r-_ o 90 o

-r 90* 9C </"l

n T

"T 90 V3

n» -r

—• ni n r-’ rr —* *t C' -r — ni -r

—• fN n r-' -n — -r O' ~r —> ni -r

V o

n O* 5» •V

o m* 00 90

n r- m

o ri 90 90

*o m* 30 OC

n cf *r

n> n- m

r-3 O C7n -r

m r- m

90 90 00 O c~ 90 r-* i — — vO — —• ni 'T

90 90 90 <3 n» 90 r-' -T — —    O — —    m -t

u k=

r* O oo‘ CN

r~ o 90 O

r*» 90*

r- O oc c?*

n- o_ 30’ •3"

r- o 90 O

n* o 90

r~ o_ 90

r* O 90 er

ni rr C»* m

nl rr O* m

i » c/i

<

23

O

=

\Z

Z

i—