CCF20080704034 (2)

75

W przebiegu przewodu przyśródnerczowego wyróżnia się trzy odcinki:

•    głowowy - biegnie pionowo;

•    środkowy - układa się poziomo lub prawie poziomo;

•    ogonowy - biegnie pionowo, tworzy wspólny przewód powstały z połączenia dwóch przewodów przyśródnerczowych.

Jajowody utworzone są z dwóch pierwszych odcinków przewodów przyśródnerczowych, które tworzą nabłonek wyścieląjący światło tego narządu. Część głowowa przewodu przyśródnerczowego, która nie bierze udziału w wytworzeniu jąjowodu, może przetrwać pod postacią przy czepka naczyniowego, zwanego wodniakiem Morgagnie-go. Pozostałe elementy budujące ścianę jajowodu powstają głównie z otaczającej me-zenchymy. Szczególnie intensywne zmiany rozwojowe obserwuje się w 4. miesiącu życia.

Macica powstaje z dolnego, ogonowego odcinka połączonych przewodów przyśródnerczowych, które wytwarzają nabłonek pokrywający błonę śluzową narządu. Wspólny przewód przedzielony jest początkowo przegrodą, która w końcu 3. miesiąca (około 12 tygodnia) ulega pełnemu zanikowi, co prowadzi do powstania pojedynczej jamy macicy. Pozostałe elementy budujące ścianę narządu tworzone są głównie z otaczającej mezenchymy. Wraz z połączeniem przewodów przyśródnerczowych następuje zbliżenie fałdów otrzewnowych i powstąje prawe i lewe więzadło szerokie oraz wskutek podziału jamy miednicy - zagłębienie maciczno-odbytnicze i maciczno-pęcherzowe.

Pochwa - górna część narządu (około 4/5) powstaje z połączonych przewodów przyśródnerczowych, pozostała część z zatoki moczowo-płciowej.

Pozostałości rozwojowe po śródnerczu:

•    przy czepek pęcherzykowy (po kanalikach śródnercza);

•    nadajnik (po kanalikach i przewodzie śródnercza);

•    przyjąjnik (po kanalikach śródnercza w okolicy macicy);

•    przewód podłużny nadajnika (szczątkowa część przewodu śródnercza leżąca w wię-zadle szerokim macicy; w jego dolnym odcinku może się utworzyć torbiel, zwana dawniej torbielą Gartnera).

Po przewodach śródnerczowych (Wolffa) u kobiety zachowują się:

1)    przewody podłużne nadajnika, tzw. kanały Gartnera;

2)    nadajnik (epoophoron);

3)    przyjąjnik (paroopho7'on) (odpowiada przyjądrzu i nąjądrzu męskiemu);

4)    przy czepek pęcherzykowaty (appendix vesiculosa)\

5)    nasieniowód szczątkowy (ductus deferens vestigialiś) - jego górny odcinek stanowi tzw. przewód podłużny nadajnika (ductus longitudinalis epoopfiori);

6)    według niektórych źródeł tzw. sieć jąjnika (rete ovarii).