CCF20091108013

,................... .............. iiioAiiii npnuwie w muracn, siuzoic zorowiu, w moukih ii

masowego przekazu, fabrykach i ha/,uch wojskowych. W jednej z elektrowni atomowych przyłapano strażników na zażywaniu narkotyków. W marynam wojennej USA większość żołnierzy odbywających służbę na jednym z lotniskowców paliła marihuanę. Firma poszukująca nafty w Zatoce Meksykańskiej odkryła, h załogi prowadzące wiercenia w morzu często pracowały pod wpływem narkotyków Kiedy na amerykańskiej poczcie wprowadzono badania wykrywająi i uzależnienie od narkotyków, ich wyniki dały wynik pozytywny u 10% z .VI fO kandydatów do pracy. W 65% kandydaci zażywali marihuanę; w 24% kokainę Osoby rasy czarnej dwukrotnie częściej zażywały narkotyki niż osoby rasy binlr| Najwięcej osób zażywających narkotyki wykryto w grupie wiekowej 25-35 lut (Normand, Salyards & Mahoney, 1990). Kiedy badano pracowników siedmiu linii kolejowych, uzależnienie od alkoholu lub narkotyków wykryto u 19% badanych Ponad 50 wypadków kolejowych wiązało się z zażywaniem narkotyków, w tym wykolejenie pasażerskiego pociągu, w którym to wypadku zginęło 16 osób Przeprowadzone badania wykazały, że maszynista tuż przed wypadkiem palii marihuanę (Miller, 1991). Pracownik uzależniony od narkotyków stwarza w organizacji więcej problemów niż osoba uzależniona od alkoholu - przynajmnici jeśli idzie o wydajność i destruktywne efekty pracy. Potencjalnie narkomani si| bardziej groźnymi pracownikami, gdyż mogą namawiać innych do kupowania narkotyków i zdobywać w ten sposób środki na uzależnienie.

Konsekwencje narkomanii w miejscu pracy

Konsekwencje zażywania narkotyków zależą od rodzaju narkotyku. Ogólnie biorąc, u osoby wkraczającej w nałóg, zmiany w zachowaniu są łatwo widoczne. Pierwszymi symptomami są brak dbałości o wygląd zewnętrzny, higienę oraz sposób ubierania się: niektóre osoby zaczynają nosić ciemne okulary. Pojawiają się silne wybuchy emocjonalne oraz nawyk pożyczania pieniędzy. Niekiedy ujawniają się dziwaczne sądy i dziwne odruchy, pewna ospałość w poruszaniu się, rozszerzenie lub zwężenie źrenic, zaczerwienie oczu, oraz - w krańcowych przypadkach - ślady ukłuć na ramionach czy ciele. Tego typu zmiany wpływają na wykonywanie zadań.

Narkomani - w porównaniu z pracownikami nieuzależnionymi - powodują cztery razy więcej wypadków, ich absencja jest trzykrotnie wyższa, trzykrotnie częściej skarżą się na różne dolegliwości oraz pięciokrotnie częściej domagają się różnych świadczeń finansowych ze strony organizacji. Często też spóźniają się. Ich satysfakcja z pracy jest niska, a postawy wobec pracy negatywne, co wpływa na poziom wykonania zadań (Bass et al, 1996; Stein, Smith, Guy & Bentler, 1993).

W cytowanych wcześniej badaniach na amerykańskiej poczcie, wszyscy kandydaci do pracy z dobrymi wynikami w innych technikach selekcyjnych zostali do pracy przyjęci. W ten sposób pojawiła się możliwość porównania zachowań osób uzależnionych i nie uzależnionych. Po roku u osób z uzależnieniem

Iiyly wyższe o 60%, a przymusowe zwolnienia o 47% w porównaniu z osobami nlniznleżnionymi. Badacze ocenili, że roczne koszty, jakie poniosła poczta na 'iloilek przyjęcia do pracy uzależnionych pracowników, wyniosły 4 min USD.

Uzależnienie od narkotyków może prowadzić do wzrostu kradzieży w firmie, t Isoby uzależnione są kiepskimi pracownikami, stanowią problem dla kadry /urządzającej oraz zagrażają bezpieczeństwu i morale współpracowników. W pracach /wiązanych z ryzykiem, jak np. na budowach czy w transporcie, narkomani, podobnie jak alkoholicy, mogą stwarzać sytuacje niebezpieczne dla innych ludzi. Zwolennicy kontrolowania uzależnień w miejscu pracy twierdzą, że właśnie zagrażanie bezpieczeństwu innych ludzi powinno być powodem obowiązkowych badań wykrywających uzależnienia. Społeczeństwo ma prawo oczekiwać, że na pracy kierowców autobusów, maszynistów lub pilotów nie wpływają narkotyki czy lodki odurzające.

Wykrywanie uzależnień od narkotyków

Coraz częściej w procedurach selekcyjnych stosuje się testy wykrywające uzależnienie od narkotyków. Blisko 80% wielkich amerykańskich korporacji rutynowo bada kandydatów do pracy takimi testami, a ich liczba będzie rosła. Większość firm wykrywających uzależnienia nie zatrudnia narkomanów. Tego typu testy zaczynają stanowić część procedury selekcyjnej, a do ich wyników przywiązuje się znacznie większą wagę niż do innych narzędzi.

Badano postawy studentów collegu - przyszłych pracowników - wobec stosowania testów wykrywających uzależnienia w różnych zawodach. Postawy studentów zażywających narkotyki wobec tego typu testów były znacznie mniej przychylne niż studentów nie zażywających narkotyków. Generalnie jednak większość studentów opowiedziała się za prowadzeniem tego typu badań. Studenci najsilniej akceptowali takie badania u osób, które już miały kontakty z narkotykami. Uważali także, że badaniom należy poddawać raczej wszystkich, niż tylko wybranych losowo kandydatów. Wykrywanie uzależnień od narkotyków uznano za szczególnie wskazane w przypadku prac związanych z pewnym zagrożeniem dla współpracowników lub społeczeństwa - u pilotów linii lotniczych, kontrolerów ruchu powietrznego, policjantów i chirurgów. (Natomiast nie uważano, aby testy te trzeba było stosować wobec nauczycieli akademickich.) Studentów bardziej interesowała praca w firmach, które nie stosują tego typu testów lub też nie widzą potrzeby ich stosowania (Cranl & Bateman, 1990; Murphy, Thomton & Reynolds, 1990).

Postawy menedżerów ds. personalnych i techników medycznych wobec wykrywania uzależnień są pozytywniejsze wtedy, gdy takie badania popierają związki zawodowe i kiedy załoga jest pytana o potrzebę ich prowadzenia, /daniem badanych, jeśli organizacja podejmuje decyzje personalne na podstawie wyników testów, np. o awansie czy zwolnieniu, pracownikowi powinno przysługiwać prawo odwołania się. Badani uważali także, że nie spełnienie tych warunków

413