CCF20091201008

towarowych stojących na końcach deptaka otoczonego hektarami parkingu”⁴⁹. Pierwszym nowoczesnym, w pełni zamkniętym centrum handlowym było Southdale Center w Edinie (Minnesota), które otwarto w 1956 roku. Zamknięta forma nadała mu pionowy wymiar i zwiększyła jego spektakularność. Zamknięte centrum było również tańsze w budowie i powodowało synergizm, który sprawiał, że wszyscy użytkownicy robili lepsze interesy. Od tamtej pory centra handlowe są oudowane na wzór Southdale Center i zaliczane do nowych środków konsumpcji.

Standardowość formy i konkurencja ze strony nowszych środków konsumpcji wpędziły jednak tradycyjne centra handlowe w poważne kłopoty. Średni czas robienia zakupów przypadający na jeden wyjazd do centrum skrócił się do siedemdziesięciu minut, gdy tymczasem na początku lat osiemdziesiątych wynosił ponad półtorej godziny. Niektórzy : ostrzegają, że około trzydziestu procent istniejących regional- i aych centrów handlowych trzeba będzie zamknąć albo za- i adaptować do innych celów. Oto, co na ten temat powiedział j prezes Mills Corporation, firmy deweloperskiej budującej j największe centra handlowe: „Handel detaliczny zbyt się ; ujednolicił. O niemal każdym centrum handlowym można \ powiedzieć, że₄cziowiek, który by się w nim nagle znalazł, nie wiedziałby, w jakiej jest części kraju”⁵⁰. W rezultacie następuje zmiana charakteru centrów handlowych w kierunku rozrywki⁵¹ i powstają centra różnego rodzaju.

Centrum handlowe, mające samo w sobie ogromną wagę jako świątynia konsumpcji, ma chyba jeszcze większe znaczenie jako punkt wyjścia dla różnorodnych pokrewnych inicjatyw. Powstają na przykład centra coraz to większe, których kulminacją są tak zwane megacentra, jak na przykład West Edrnonton Mail otwarty w i 981 roku w Kanadzie (w prowincji Alberta) i Mail of America istniejący od 1992 roku w Minnea-poiis w Minnesocie. Największe centrum, jakie zbudowano w ciągu ostatnich pięciu lat, to Ontario Mills w pobliżu Los :

Angeles, o powierzchni sto pięćdziesiąt osiem tysięcy metrów kwadratowych, z dwustu sklepami i trzydziestoek-ranowym kinem ⁵².

Istnieje również mnóstwo różnego rodzaju specjalistycznych centrów handlowych, zwłaszcza dyskontowych fabrycznych ośrodków detalicznych, tak popularnych w miejscowościach wypoczynkowych i turystycznych. Pierwsze takie sklepy pojawiły się w latach dwudziestych przy fabrykach należących do firm tekstylnych Nowej Anglii. Później sklepy fabryczne zaczęły wyrastać przy szwalniach na południowym wschodzie kraju. Pierwsze fabryczne centra handlowe wywodzą się od Outlet Center, który w 1970 roku otwarto w Reading w Pensylwanii. Większe centra fabryczne zaczęły się pojawiać w latach osiemdziesiątych. Największe z nich to Saw-grass Mills na Florydzie, które ma powierzchnię sto siedemdziesiąt siedem tysięcy metrów kwadratowych, w 1997 roku przyjęło dwadzieścia pięć milionów klientów i jest drugą pod względem popularności atrakcją turystyczną stanu (ustępuje tylko Disney Worldowi)⁵³. Fabryczne centrum handlowe w maleńkim Manchesterze (trzy tysiące sześciuset mieszkańców) w Vermoncie zajmuje piąte miejsce pod względem kwoty podatków od sprzedaży wpłacanej stanowemu fiskusowi. Od roku 1993 do 1996 wzrosła ona z miliona stu tysięcy do sześciu i pół miliona dolarów⁵⁴. W Stanach Zjednoczonych istnieje obecnie co najmniej trzysta pięćdziesiąt fabrycznych centrów handlowych; jest to biznes przynoszący dwanaście miliardów dolarów rocznie⁵⁵. Fabryczne centrum handlowe stało się zjawiskiem kulturowym, niezależnym obiektem zainteresowania. Aby do niego dotrzeć, ludzie potrafią brać urlopy i podróżować. Na przykład w czasie typowego jesiennego weekendu, kiedy liście opadają z drzew, pod sklepami fabrycznymi w Manchesterze będą prawdopodobnie długie kolejki,