CCF20091204004

serca, w nadczynności tarczycy, w częstoskurczu napadowym, w ostrej i przewlekłej niewydolności krążenia;

•    tętno wolne (pulsus rarus), które stwierdza się u dobrze wytrenow⁷anych sportowców (przewaga napięcia nerwu błędnego), a także w czasie snu, w całkowitym bloku przed-sionkowo-komorowym, w zwężeniu lewego ujścia tętniczego. Wolne tętno stwierdzamy również w chorobach innych narządów, np. w żółtaczce (nadmiar barwników żółciowych we krwi pobudza zakończenia nerwu błędnego), w przypadku wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego i w innych chorobach;

•    tętno miarowe (pulsus regularis), które charakteryzuje się tym, że odstępy między falami tętna są jednakowe, a fale mają jednakową wysokość. Takie tętno stwierdza się u ludzi zdrowych;

•    tętno niemiarowe (pulsus irregularis), które ma miejsce w stanach patologicznych (skurcze przedwczesne, migotanie przedsionków i w innych chorobach);

•    tętno nitkowate (pulsus filiformis) - występuje w ciężkich stanach chorobowych, jak ostra niewydolność krążenia, wstrząs, obfity krwotok, częstoskurcz napadowy. Tętno jest wówczas bardzo szybkie i ledwo wyczuwalne.

Poza tym wyróżniamy inne rodzaje tętna, których opis zawierają podręczniki chorób wewnętrznych.

10. Jakie znaczenie ma badanie tętna w zaburzeniach krążenia obwodowego?

Podejrzewając zaburzenia krążenia obwodowego w różnych obszarach badamy tętno na tętnicy: szyjnej, ramiennej, promieniowej, na brzusznym odcinku aorty, udowej, podkola-nowej, piszczelowej tylnej oraz grzbietowej stopy. Tętno badamy zaw⁷sze symetrycznie na tętnicach jednoimiennych. Badanie to pozwala na stwierdzenie osłabienia lub braku tętna, a także na określenie napięcia i właściwości ścian tętnicy.

Jednostronne wyraźne osłabienie tętna jest dowodem dużego zwężenia światła tętnicy, a jego brak świadczy z dużym prawdopodobieństwem o zupełnym zamknięciu światła tętnicy powyżej miejsca badania.

11. Jakie proste próby ułatwiają rozpoznanie i zaawansowanie obwodowej niewydolności tętniczej?

Opisz wykonanie i interpretację wyników tych prób.

Próba marszowa służy do oceny stopnia zaburzeń ukrwienia kończyn dolnych i do sprawdzania wyników usprawniania chorych.

Miernikiem stopnia upośledzenia ukrwienia jednej lub obu kończyn dolnych jest czas, który upływa od rozpoczęcia próby do chwili wystąpienia typowych kurczowych bólów łydek lub ud. Bóle te są spowodowane zwiększonym zapotrzebowaniem na tlen pracują-

10