Moduł impedancji uziemienia oblicza się z zależności:
(10.3)
7 _ ~i;m
~ . r-I„
w której r - współczynnik redukcyjny linii z przewodami odgromowymi (dla linii bez przewodów odgromowych r =1).
W obiektach elektroenergetycznych, w których w gruncie mogą występować duże napięcia zakłóceniowe celowe jest eliminowanie ich wpływu na wyniki pomiarów. Można to zrobić stosując odpowiednio duże wartości prądów pomiarowych lub jedną z metod opisanych w normie PN-E-05115 [N-3], Zwykle warunek ten jest spełniony przy prądzie pomiarowym większym od 50 A.
Jeżeli występują kable z metalowymi powłokami o małe rezystancji, uziemionymi na obu końcach to większa część prądu pomiarowego popłynie przez te powłoki. W przypadkach, w których powłoki kabla są pokryte materiałem izolacyjnym może być uzasadnione odłączenie tych powłok od uziomu.
Odległość między badanym uziomem i elektrodą prądową powinna być możliwie duża. Może okazać się, że powinna być ona nie mniejsza niż 5 km.
W normie PN-E 05115 [N-3] metodę tą nazwano metodą wielkoprądową. Jest to nazwa umowna i nie należy jej mylić z metodą, która w Polsce była od wielu lat nazywana wielkoprądową lub zwarciową.
Największe spodziewane rezystancje uziemienia występują wówczas, gdy rezystywność gruntu jest największa w ciągu całego roku. Rezystancję tę oblicza się mnożąc rezystancję zmierzoną REp przez współczynnik kR sezonowych zmian rezystywności gruntu:
Re = Rem xki; (10 4)
Wartości współczynnika kR zestawiono w tablicy 4.3.
W celu pomiaru dowolnego z rozpatrywanych napięć niezbędne jest wykonanie dwóch obwodów:
• obwodu wymuszania prądu pomiarowego IM, którego częścią lub całością jest
pomiarowy prąd uziomowy IEM ,
• obwodu pomiaru napięcia uziomowego lub napięcia dotykowego (krokowego) i rażeniowego dotykowego (rażeniowego krokowego).
Obwód wymuszania prądu pomiarowego IM powinny tworzyć: ziemia, przewody łączące, badany uziom (E), źródło prądu (G), amperomierz (A) oraz elektroda prądowa SP.
110
Podręcznik ftnpe
Rys.10.11. Obwód wymuszania prądu pomiarowego przy pomiarach napiąć uzio-mowych, dotykowych i dotykowych rażeniowych; E - uziom ochronny, S - łącznik, G - spalinowy agregat prądotwórczy, R - rezystor ograniczający prąd pomiarowy, A - amperomierz, Sp - elektroda prądowa
Rys. 10.12. Obwody pomiaru napiąć: a), b) dotykowych i rażeniowych dotykowych, c) krokowych i rażeniowych krokowych
Jest to więc obwód, którego zasadę tworzenia i stawiane mu wymagania w stacjach elektroenergetycznych opisano w p. 10.4.1, w którym omówiono pomiary rezystancji uziemienia.
Przy pomiarach omawianych napięć przy słupach linii napowietrznych obwód wymuszania prądu pomiarowego może wyglądać jak na rysunku 10.11.
Obwód pomiaru napięcia uziomowego UEM powinny tworzyć: ziemia, przewody łączące, woltomierz (V), badany uziom (E) i elektroda napięciowa (Sn).
Zasady tworzenia tego obwodu oraz stawiane mu wymagania opisano w p. 10.4.1.
Inną postać powinny mieć natomiast obwody pomiaru napięć dotykowych USTM (krokowych USsm) oraz napięć rażeniowych dotykowych UTM (rażeniowych krokowych Usm)- Obwody takie przedstawiono na rysunku 10.12.
Podstawowymi elementami tych obwodów są przyrządy do pomiaru napięcia (V), elektrody E) i E2 (lub jedna E) odwzorowujące styczność stóp ludzkich ze
111
Zeszyt 12