CCF20120108002

morfemu /por. § 5/. Ze wzglgaów dydaktycznych pozostawiono we fleksji czasownika owa tematy. Analizą formacji płowo.twórcByoh jest oparta ha metodach Y/ypęacoY/anyeh w polskim Blowotwórfetwie w ciągu ostatnich kilkunastu lat /tu bu in« E. Grżegarczykowa - 4/, Podając rozmaite wymiany fonemów stosuję swykle schemat a : b« Należy go interpretorrać w ten sposób, że fonem a, jest zastępowany, wymiónia się na h, Przykłady cytuje się w tranakrypoji fonologieznej. Inwentarz fonemów został przejęty z opisu Z. Stiebera /19/. W przedstawionym opisie świadomie pominięto niektóre niełatwe do interpretacji, kontrowersyjne formy.

Niniejszy skrypt jest jedną z wielu możliwych, propozycji opisu morfonologii /i to niezupełnie jednolitą metodologicznie/. Zawarte w nim założenia zostały Bprav/dzone w praktyce dydaktycznej w roku akademickim 1976/1977* OpanoYfanie i rozumienie przez studentów pi-zedu stawionej koncepcji okazało się dobre. W kursie prowadzonych przeze Kinie wykładów z gramatyki opisowej języka polskiego morfonologia następuje'po fonologii, o przed fleksją i słowotYiórstwem. 2 tego względu podstawowe zagadnienia morfonologii należy analizować na r>tosunkovro prostych przykładach. Do tego celu najlepiej nadaje się fleksja imienna. Później w trakcie przerabiania fleksji i słowotwórs-twa należy nawiązywać do wcześniejszych wiadomości,z morfonologii i. pogłębiać je kładąc przy tym większy nacisk iia. funkcję alternacji.

Na ostateczny kształt przedstawianego ujęcia wpłynęły dyskusje z Kolegami i Współpracownikami z Instytutu Filologii -Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego,a zwłaszcza z docentem doktorem P.omanem Laskowskim z Instytutu Języka Polskiego PAlt-u, któremu winienem też wyrazić wdzięczność za trud włożony w zrecensowanie skryptu.

~ Niekiedy formę morf emu reprezentuje ciąg fonemÓYf uzupełniony symbolem epentezy.

1. Pojęcie morfemu

§1. Analiza fonologiczna pozwala wyodrębnić najmniejsze jednostki językowe płaszczyzny wyrażania, mianowicie cechy dyatynktywne i fonemy. Służą one do odróżniania znaków językowych, same jednak nie mają znaczenia.

Poszukiwanie najmniejszej jednostki znaczącej zaczniemy od analizy jakiegoś wypowiedzenia, np.j

f £oraikupiuamnov<plampę

Zestawiając to wypowiedzenie z innymi podobnymi zdaniami występującymi w języku polskim zauważamy, że zmiana jego pewnej części pociąga za sobą zmianę znaczenia, por.;

ranokupiuamnoyolampę

Porównując to wypowiedzenie z poprzednim, możemy wydzielić w nim cząstkę fgorai. znaczącą coś innego niż rano. Zestawienie kolejnych wypowiedzeń pozwala wyróżnić w zdaniu wyjściowym jeszcze inne cząstki znaczące, por.;

f5oralkupiuamnoyolampę fcoraikupiuamnoyokśoSkę ' f^oraikupiuamnowelanipi ganokupiuamuadnolampe ranokupxueianovoXsmpę rattókupiitanoyolampp ranokup inovolampę ranokupoyauanoyoiainpe :ttd.

Porównanie przytoczonych wypowiedzeń pozwala w wyjściowym zdaniu wyróżnić następujące cząstki znaczące;