CCI00032

w czasie trwania jej sesji, prywatne zebrania partyjne posłów, których przedmiotem jest omówienie spraw parlamentarnych.

Wśród innych przywilejów, z których korzystają posłowie, wymienić należy przywileje o charakterze finansowym. Posłowie Izby Gmin korzystają z pra-a do uposażenia, traktowanego jako wynagrodzenie za pracę. Ponadto posłowie dysponują określonym funduszem przeznaczonym na finansowanie ich działalności, w tym działalności w okręgu wyborczym, z uwzględnieniem kosztów z w iązanych z zatrudnianiem przez posłów swojego personelu.

Członkom izb przysługuje przywilej dostępu do osoby panującego za pośrednictwem spikera w celu przedłożenia pisemnych wystąpień, zwanych adresami. Panujący przyjmuje wówczas decyzję izby jako całości, a nie jej indywidualne-go członka. Królowie nie przyznali członkom Izby Gmin (w przeciwieństwie do członków Izby Lordów) indywidualnego prawa dostępu do panującego, natomiast Izba Gmin posiada prawo niedopuszczenia monarchy na swoje obrady. Król nie może być obecny nawet jako widz podczas jej posiedzeń.

5. FUNKCJE IZBY GMIN

Z formalnego punktu widzenia parlament Wielkiej Brytanii jest jedynym rrganem powołanym do stanowienia ustaw (acts). Konstytucja wyróżnia trzy rodzaje wnoszonych do parlamentu projektów ustaw (bills): publiczne (public bills), prywatne (privcite bills) i mieszane (hybrid bills). Te pierwsze mają charakter ogólnych unormowań, podczas gdy projekty prywatne, wnoszone z inspiracji władz samorządowych, obywateli, zarządów korporacji i przedsiębiorstw, c;:yczą interesów partykularnych lub indywidualnych. Za projekty mieszane, łączące w sobie cechy obydwu kategorii podstawowych, uważa się te, które określając przedsięwzięcia o ogólnonarodowym charakterze, odnoszą się do I lokalnych spraw (np. uchwalony w r. 1987 projekt ustawy o budowie tunelu pod kanałem La Manche).

Prawo wykonania inicjatywy ustawodawczej należy do członków parlamen-tu. Inicjatywa ustawodawcza może być wykonana w Izbie Gmin i w Izbie Lordów. z tym zastrzeżeniem, że projekt może zgłosić tylko członek danej izby.

Projekt ustawy uchwalony jest w trzech czytaniach. Postanowienia regulaminowe i praktyka parlamentarna przewidują pewne odmienności proceduralne cła projektów publicznych, prywatnych, mieszanych oraz w zależności od tego, czy są zgłaszane przez członka rządu czy przez członka izby niewchodzącego w skład rządu¹⁹ dla kategorii projektów publicznych.

⁹ Wykonywanie przez nich inicjatywy ustawodawczej jest ograniczone do trzech możliwość:. Po pierwsze, na początku każdej sesji parlamentu odbywa się tajne głosowanie nazwisk 20 posłów (a nie projektów), którzy uzyskują pierwszeństwo przed innymi wnioskami do wprowadzenia swojego projektu w jakikolwiek piątek specjalnie przeznaczony dla prezentowania ich tzw. projektów członków prywatnych. Posłowie wylosowani, a niedysponujący własnymi projektami, ■ Sprowadzają projekty swoich kolegów niemających szczęścia w losowaniu. Kolejne dwie możli-

35