Rozdział I
I. Ze względu na szczególną mnogość norm prawnych — prawo reguluje przecież niemal każdą dziedzinę życia społecznego — ogół unormowań składających się na system (porządek) prawny określonego kraju nie stanowi jednolitej, niezróżnicowanej masy. Z natury rzeczy podlega podziałom wyższego i niższego rzędu. Najwyższy szczebel — to podział na gałęzie (dyscypliny) prawa, takie jak prawo cywilne, administracyjne, karne itp. Gałęzie z kolei dzielą się na działy, a te ulegają dalszym zróżnicowaniom. Podz.iały te nie są oczywiście wynikiem dowolności ustawodawcy lub abstrakcyjnych konstrukcji doktryny; są one uwarunkowane aktualnymi stosunkami społecznymi i gospodarczymi. W miarę zmiany tych stosunków nawet najbardziej utrwalone podziały mogą ulegać przekształceniom.
II. Dość powszechnie przyjmuje się, że na pojęcie prawa cywilnego składają się trzy elementy: 1) przedmiot, 2) podmioty działające na podstawie jego przepisów oraz 3) metoda regulacji.
Ad 1. Przedmiotem regulacji cywilnoprawnej są oczywiście ^stosunki cywilne./Ta jednak definitio idem per idem sama przez się niczego nie wyjas-nia. Nie czyni tego także ani kodeks cywilny, ani żaden inny alcT normatywny, pozostawiając doktrynie bliższe określenie stosunku cywilnoprawnego.
o charakterze (mają t k o w y“m 1 n i e m a j ą t k o w y m.
Nie ulega wątpliwości, że prawo cywilne reguluje stosunki społeczne
rozumie się stosunki własnościowe w najszer-
szym. «nwa znaczeniu. i to nie tylko powstałe na tle przynależności rzeczy
j inn^-h HAhr fjr> danego podmiotu, czyli dotyczące społecznego korzystania
z tych dóbr, lecz również stosunki polegające na wymianie dóbr i usług
(statyka i dynamika stosunków własnościowych). Jeszcze inaczej stosunki
majątkowe to te, które mają za przedmiot ^interesy natury ekonomicznej.^
15