CCI20101007002 (8)

John Snów zasłużył się wielce podczas zwalczenia następnej opiJonm cholery, kbłr.i wystąpił? w Londynie kilka lar później f IH5-II. Analizując częstość zgonów z powiMlu rej choroby zauważył, ze może lo być związane z rejonami zaopatrzenia w winie przez różne przedsiębiorstwa wodociągowe. UzyskaiK’ dane wskazywały na (o. zo wśród ludności zaopatrywanej w wodę wyłącznic przez Przedsiębiorstwo Wodociągowe Southwark i Vauxhall zanotowano więcej przypadków zgonów z powodu cholery niż. wśród ludności dzielnicy zaopatrywanej tylko przez Lamheth Company (patrz lah. 1.1). Dla zweryfikowania hipotezy zostały obliczone współczynniki zgonów w trzech grupach ludności w zależności od rejonu zaopatrzenia w wodę. Stało się wtedy jasne. Ze współczynniki umieralności w rejonach zaopatrywanych w wodę przez firmę Southwark i Vaiixhall były 5 razy większe niż w rejonach zaopatrywanych przez firmę Lambcłh. Przeprowadzone doclnxJ/eme ujawniło, zo ujecie wody pilnej z Tamizy, z którego korzystały firmy Soulhwaik i Vau\hull. znajdowało sie w rejonie skażonym (ścieki kanalizacyjne). Przesunięcie ujęcia wody w bezpieczne miejsce doprowadziło szybko do zlikwidowania epidemii.

Dzięki przeprowadzonym obserwacjom Snów wykazał, ze wyjątkowo prosta, ale bardzo skrupulatna opisowa analiza zapadalności i rozmieszczenia przestrzennego przypadków zachorowań pomaga w zidentyfikowaniu źródła choroby i w wyjaśnieniu sposobu szerzenia sie epidemii Udowodnił on przy tym. ze nawet nic znając swoistego zarazku chorobotwórczego wywołującego chorobę zakaźna, można opanować¹ epidemię w dość łatwy sposób, a mianowicie przez przerwanie jej dróg szerzenia lub zlikwidowanie podejrzanego źródła zakażenia

Tabela 1.1. Zgony z powodu chotoiy w dziotnicacb Londynu z3opaliywanych w wodę przez Przedsiębiorstwa Wodocuyjów Souiliwark i Vauxhaff oraz Lamboih (8 VII -26 VIII 1854 r.)

Region zaopatr/unui	Liczba	Liczba zgonów	Współczynniki
w wodę	ludności	7 powodu	zgonów rvi tOOO
(przedsiębiorstwo)	(w 1fiS1 r |	cholery	mieszkańców
Southwark i V.ii ■ ■ 11.tli	167654	844	5.0
Uwnbeth	19 133	18	0.9
Obydwa przedsiębiorstwa	300 149	652	2.2

Od czasu spektakularnych odkryć Pasteura i Kocha w latach 1X60- IS90 teoria bakteryjna etiologii chorób zyskała wielu zwolenników i w rezultacie lego dokonało się przesunięcie zainteresowania /c środowiska zewnętrznego na zagadnienia swoistych czynników etiologicznych, takich jak bakterie czy pasożyty. Był to okres olbrzymich wysiłków zmierzających do wyjaśnienia występowania chorób wyłącznic na podstawie obecności czynników biologicznych, natomiast mniej uwagi poświęcono roli środowisku i odporności gospodarza.

WSPÓl.CZKSNK PODKJŚCIK KPIDKMIOl.OCIC/NK

Współczesne jNulejście epiileimologieznc. jv»legaj.iec na opisie naturalnej historii choroby w populacji, skupia uwagę na współuczestnictwie trzech głównych elementów odpowiedzialnych za wystąpienie chorohy

1)    czynników gospodarza.

2)    swoistych czynników chorobotwórczych.

3)    środowiska.

Obecnie wychodzimy 7 założenia. Je przyczyny choroby nic są związane tylko z jednym czynnikiem, lecz źe sran ten jest rezultatem interakcji (współdziałania) rozmaitych czynników.

Środowisko

Czynniki *    _ ^Ą Swoiste czynniki

gospodarza *    * chorobo Iwóre/o

Hyc. 1.1. Tti-kLi cpttlcmitihtfic/io czynników wo/unkupcych riłrowK- popularji.

C7.YNNIKI COSPODARZA

(XI dawna już wiadomo, że skutki oddziaływania środowiska nic są jednakowo szkodliwe dla wszystkich członków danej populacji. Podatność gospodarza na skutki środowiska zależy od wielu cech osobniczych, do których zalicza się: dziedziczność, wiek. pleć. stan odżywienia, ogólny stan zdrowia, sran odporności, uprzednio przebyte choroby, uprzednie narażenie ild. W istocie rzeczy podatność osobnicza na zachorowanie jest rezultatem różnych mechanizmów, które powodują zmienność przenikania substancji toksycznych ze środowiska do ustroju, sposobu detoksykacji, typu reakcji immunologicznych oraz rodzaju reakcji tkankowej.

W niektórych chorobach udział czynników genetycznych jest zupełnie wyraźny, natomiast w innych niejasny i trudno go dokładnie określić. Do chwili obecnej udało się zidentyfikować szereg uwarunkowań genetycznych /wiązanych zc zwiększeniem lub zmniejszeniem podatności na niektóre choroby. Na przykład sądzi się. żc u osób z grupą krwi A istnieje większe ryzyko zachorowania na raka żołądka, a u osób z grupą krwi 0 n.i wrzód dwunastnicy, z kolei niedobór alfa,-anłyirypsyny może być związany z niektórymi postaciami przewlekłych nieswoistych chorób układu oddechowego. Inne cechy osobnicze gospodarza mogą się łączyć z wykształceniem odporności swoistej, będącej skutkiem ekspozycji środowiskowej w przeszłości.

Najbardziej odpowiednim przykładem, jak ważną rolę w powstawaniu choroby odgrywają cechy genetyczne, jest rak płuc. Na ogól sądzi się. zc występowanie raka oskrzeli jest powiązane z paleniem tytoniu i zanieczyszczeniem powietrza, a nie z predyspozycjami genetycznymi. Jednak okazuje się, że zarówno cechy genetyczne, jak 1 narażenie .środowiskowe odgrywają ważną rolę w patogenezie tej choroby. Wynika to jasno z badań nad częstością występowania raka oskrzeli u palących i niepalących przy uwzględnieniu występowania raka wśród członków bliskiej rodziny. Osoby niepalące obciążone ..rodzinnym" występowaniem raka oskrzeli są średnio czterokrotnie bardziej narażone na zachorowanie w porównaniu z osobami niepalącymi, ale beż tego rodzaju obciążenia. Jak można się spodziewać, rak oskrzeli występuje częściej wśród palących niż wśród niepalących Podczas gdy ryzyko zachorowania na raka oski /cli w