113
7.2. Wpływ charakteru oczyszczanych ścieków na proces osadu czynnego
Sukcesję organizmów w zależności od obciążenia i wieku osadu pokazano na rysunku 7.2. Efektywność pracy osadu czynnego zależy w głównej mierze od działalności fizjologicznej bakterii. Pierwotniaki biorą udział w oczyszczaniu ścieków głównie przez zmniejszanie ilości biomasy drobnoustrojów. Odżywiając się bakteriami, nie dopuszczają one do ich nadmiernego przyrostu, pobudzając do ciągłego odnawiania populacji.
Na pracę osadu czynnego wpływają zarówno rodzaj, jak i stężenie zanieczyszczeń. Ważne jest, aby w ściekach były obecne wszystkie niezbędne substancje odżywcze. Jeżeli w ściekach (zwłaszcza przemysłowych) występuje niedobór azotu lub fosforu rozwój wielu grup bakterii może zostać upośledzony. Proces oczyszczania staje się wówczas niecałkowity, a powstający osad zawiera śluz utrudniający jego odwadnianie. Rodzaj doprowadzanych zanieczyszczeń jest istotny również ze względu na możliwość występowania substancji wykazujących działanie toksyczne. Trudno rozkładalne związki organiczne wymagają dłuższego czasu kontaktu z osadem, co uzyskiwane jest przez zmniejszenie obciążenia, wydłużenie czasu zatrzymania czy recyrkulację ścieków oczyszczonych. Również temperatura i odczyn wywierają istotny wpływ na oczyszczanie ścieków metodą osadu czynnego. Temperatura ścieków wpływa na:
- lepkość cieczy;
- wielkość napięcia powierzchniowego;
- stężenie tlenu rozpuszczonego;
- rozpuszczalność substratów;
- wymianę gazową między organizmami a cieczą otaczającą;
- szybkość reakcji biochemicznych;
- opadalność zawiesin, w tym kłaczków osadu czynnego.
Temperatura ścieków bytowo-gospodarczych z reguły wynosi 10-20 °C, zaś ścieków komunalnych 5-20 °C. Temperatura ścieków przemysłowych zależy od technologii produkcji i sposobów chłodzenia ścieków. Mikroorganizmy mające istotny wpływ na powstawanie i strukturę kłaczków osadu czynnego mają zakres swojego rozwoju w przedziale 10-40 “C, zaś optimum przypada w zakresie 28-30 °C. Formy nitkowate bakterii, np. Microthrix parvicella, mają zbliżony zakres rozwoju, jednakże mogą one już dominować w temperaturze 8 °C, kiedy organizmy zooglealne wykazują dopiero niewielką aktywność biochemiczną. Odczyn ścieków komunalnych dopływających do komór osadu czynnego mieści się w granicach pH = 7±0,5. Formy zooglealne organizmów osadu czynnego wymagają optimum pH = 7,0-7,5, natomiast organizmy nitkowate, np. Thiotrix sp. rozwijają się przy odczynie pH = 5,5.