8.5. Parametry pracy złóż biologicznych 141
kamiennego, grubego żwiru, żużla itp. cechuje masywność konstrukcji płyty dennej, rusztu i ścian, co powoduje duży udział tych elementów w kosztach ogólnych złoża.
Jednocześnie niektóre rodzaje wypełnienia stwarzają kłopoty w eksploatacji, gdyż źle wyselekcjonowany materiał wypełnienia ulega lasowaniu i rozdrabnianiu, co zmniejsza przewiewność złoża, zmniejsza sprawność, a niekiedy uniemożliwia eksploatację. Złoża, w których zastosowano tworzywa sztuczne, mają wiele zalet w stosunku do tradycyjnych. Przede wszystkim są mniejsze i lżejsze przy zachowaniu takiej samej powierzchni kontaktu błony ze ściekami. Charakteryzują się one dużą efektywnością oczyszczania nawet przy dużych stężeniach i dużych obciążeniach ładunkiem zanieczyszczeń. Wypełnienia dzieli się również na zorientowane i niezorientowane w przestrzeni. Przykładem pierwszych mogą być pakiety z tworzyw sztucznych typu Flocor, Korosal czy Cloisonyle. Wypełnienia niezorientowane w przestrzeni to między innymi pierścienie Rashinga oraz wypełnienia klasyczne z tłucznia kamiennego czy żwiru.
Recyrkulację oczyszczonych ścieków stosuje się przede wszystkim w celu uzyskania odpowiedniego obciążenia hydraulicznego, bądź w celu rozcieńczenia zbyt stężonych ścieków surowych. Oczyszczone na złożu ścieki po połączeniu ze ściekami surowymi zaszczepiają je mikroorganizmami i enzymami, wyrównują pH i stężenie tlenu. Recyrkulacja uaktywnia głębsze warstwy złoża, które biorą również czynny udział w oczyszczaniu. Stopień recyrkulacji r (%) wyraża się stosunkiem ilości ścieków recyrkulowanych (Q,) do ilości ścieków dopływających do oczyszczalni (®:
(8.2)
Odpowiedni dopływ tlenu do złoża jest warunkiem decydującym o prawidłowej jego pracy. W złożach zraszanych i spłukiwanych o nieznacznej wysokości, naturalne napowietrzanie zachodzi przez jego górną powierzchnię. Procesy biologiczne, zużywając tlen, obniżają ciśnienie w złożu, co powoduje zasysanie powietrza. W wysokich złożach wymiana przez górną powierzchnię jest niewystarczająca i konieczny jest ruch pionowy powietrza przez złoże. Powstaje on z góry do dołu lub odwrotnie w zależności od tego czy ciężar powietrza wewnątrz złoża jest mniejszy czy większy od ciężaru powietrza na zewnątrz złoża. Decydującym czynnikiem jest tutaj temperatura, stąd kierunek przepływu powietrza jest różny w zależności od pory roku, a nawet dnia. W szczególnych przypadkach, gdy złoże jest szczelnie obudowane lub drobne wypełnienie stawia duże opory, wywoływany jest sztuczny ciąg powietrza za pomocą wentylatorów. Stopień wykorzystania tlenu z przepływającego powietrza jest stosunkowo mały i wynosi około 7%. W złożach zanurzanych (np. tarczowych czy taśmowych) o sprawności napowietrzanie decyduje proces przenikania tlenu do warstwy cieczy obecnej na błonie biologicznej podczas