CCI2014040312

64

A O

cyna, jako metal służący do "złocenia" kurdybanów^ . Jednak opracowania Waterera, Galla i Le Peltier podają, iż bardzo surowo przestrzegano użycia srebra gdyż kara śmierci groziła za wszelkie próby fałszu poprzez zastosowanie cyny lub miedzi^. Cyna i miedź po pewnym czasie zmieniały kolor: cyna utleniając się czerniała, miedź natomiast przybierała zielonkawą barwę5°. Ciekawą jest wiadomość podana przez Waterera mówiąca, że według przepisów z 1528 roku, regulujących pracę "guadamecile-ros" w Kordobie, od tej daty całe skóry miały byó srebrzone, gdyż wcześniej tylko częściowo pokrywane były srebrem . Może wydawać się to trochę dziwne dlaczego kontynuowano srebrzenie całej powierzchni gdy często zwłaszcza w XVII i w XVIII wieku złocone czy srebrzone były tylko nieliczne detale wzoru i w związku z tym większa część srebrnej folii była przykryta warstwą farby. Waterer sądzi, że byó może traktowano srebrną warstwę jako zabezpieczającą. Innym wytłumaczeniem może byó także

to, że dokładne nałożenie małych kav/ałków srebrnej folii było

52

zbyt skomplikowane i pracochłonne . Najdokładniej' proces srebrzenia przedstawiony został w encyklopedii Diderota i w książce Fougeroux de Bondaroy^a, na których to opisach opierają się

CO

współczesne opracowania . Pierwszą czynnością przy operacji srebrzenia było dokładne pokrycie warstwą kleju lica skóry, które jest bardziej zwarte i gładkie niż mizdra. Używano, podobnie jak przy wcześniej opisanym naprawianiu uszkodzonych prostokątów skóry, kleju pergaminowego, z tym, że: tym razem miał on być bardziej gęsty i w związku z tym musiał schnąć trochę dłużej. Do jednej skóry potrzebny był kawałek kleju wielkości orzecha. Połowę kleju bardzo starannie nakładano na po-

⁴⁸    Alpha- encyclopedie s. 1777; P. Thomton. Seventeenth-Century Interior Decoration in England, France and Holland. Yale 1978; J. Tunander. Tapeter i Sverige. Uddevalla 1984 s. 31.

49    Gall, op. cit. s. 298; J.W. Waterer, op. cit. s. 30; C.

Le Peltier, op. cit. s. 10.

5*"¹ Gall. Leder, op. cit. s. 323.

5^ J.W. Waterer, op. cit. s. 30.

⁵²    Ibidem, s. 38; E. de Witte, op. cit. s. 203. Wyraża po-^ dobny pogląd, iż płatki srebra pełniły funkcję ochronną dla skó-

53    h. Bissuyt, op. cit. s. 145; JcW. Waterer, op_c cit. s.36.

wierzchnię skóry przy wchłaniana przez skć smarowywano pozostałe nakładania kleju pozv i tym samymi uniknięć: kleju. Srebro płatkov urs d^or" czyli wybi; nazywać się "batteur: od 1683 roku posiada] rze uzależnione było płatków srebra okreś] w Mecheln orzeczenie a także nakazało aby me srebrne płatki. Dc papierem, w których r sików. W celu posrebz kleju, jeszcze wiłgoi ca tę pracę, przy pos wała z książki płatki kątny kawałek kartonu szy od srebrnego płat w lewej ręce, kładzio folii, sukcesywnie po dodać, że opisana pra przeciągów, które mog szczenią płatków sreb wyrównania i wygładzę siego ogona. Pędzelki nie przykleiło, lub k do wyschnięcia wiesza niu na dosyć dużej wy giwano się tzw. "la c mę greckiej litery' Ta czterech do pięciu go

54

^J G. van Caster. monuments. Malines 18

55    ibidem.